Muqtada al-Sadr zoekt uitweg uit conflict

De radicale sjiietische geestelijke Muqtada al-Sadr zoekt een uitweg uit het conflict met de
coalitietroepen in Irak. Het Amerikaanse leger heeft rond de heilige stad Najaf, waar Al-Sadr zich schuilhoudt, circa 2500 manschappen samengetrokken. Iran heeft woensdag een gezant gestuurd naar Bagdad om te bemiddelen.

Een naaste medewerker van Al-Sadr zei dat hij het oordeel van de belangrijkste sjiietische geestelijke in het land, grootayatollah Ali al-Sistani, zou accepteren. Volgens Qais al-Khazali was het besluit het resultaat van enkele dagen van onderhandelingen met vertegenwoordigers van de hoogste sjiietische religieuze autoriteit, de marjaiya.

Die heeft Abdelkarim al-Anzi aangewezen om te onderhandelen met de Amerikanen. "Sayyid Muqtada heeft een aantal positieve voorstellen gedaan om de crisis te beëindigen. Hij realiseert zich dat een gewapende confrontatie in niemands belang is", zei Al-Anzi, die lid is van de sjiietische Dawa-partij. Hij kon nog geen details geven van de voorstellen.

Maar een van de opties is het opheffen van zijn militie, het Mahdi Leger. Al-Sadr zou deze om willen vormen tot een sociale en politieke organisatie zonder militaire activiteiten. Ook zou hij onder een toekomstige "democratische en legitieme Iraakse regering" voor de rechter willen verschijnen voor moord op een collega-geestelijke.

Tegen al-Sadr is een arrestatiebevel uitgevaardigd wegens onder meer vermeende betrokkenheid bij de moord op Abdul Majid al-Khoei, een bondgenoot van de Amerikanen. Toen de Amerikanen een naaste medewerker van Al-Sadr in verband met deze zaak arresteerden en
kort daarvoor ook al zijn weekblad tijdelijk hadden verboden, begon het Mahdi Leger een opstand.

De man om wie het allemaal draait zei woensdag bereid te zijn te sterven om een eind te maken aan de bezetting. Maar hij liet ook verzoenende woorden horen. "De deur staat open voor alle welgemeende mensen die een eind willen maken aan deze kunstmatig opgeklopte crisis", aldus Al-Sadr. Hij zei verder niet bereid te zijn om in Iran in ballingschap te gaan.

De voorzitter van de Amerikaanse chefstaven, generaal Richard Myers, zei tijdens een bezoek aan Koeweit-stad dat Al-Sadr "voor het gerecht moet worden gebracht". De coalitie zal hier aan meewerken, aldus de militair, die later nog een bezoek bracht aan zijn soldaten rond Najaf. Hij weigerde te zeggen of het doden van Al-Sadr nog steeds een optie is.

In Bagdad is een Iraanse delegatie om in de kwestie te bemiddelen. De Iraanse minister Kamal Kharrazi van Buitenlandse Zaken zei dat de Amerikaanse regering om interventie van Iraanse zijde had gevraagd. Washington zegt dat het om een Brits initiatief ging dat de zegen van de VS had. Het sjiietische Iran heeft nauwe banden met verscheidene Iraakse politieke partijen.

De Iraniërs moeten volgens westerse diplomaten in Teheran echter ook de circa veertig gijzelaars zien vrij te krijgen. Woensdag zijn opnieuw twee Japanners ontvoerd. In totaal worden nu vijf Japanners gegijzeld door een groepering die terugtrekking van de 550 Japanse militairen eist. De Franse journalist Alexandre Jordanov is intussen weer vrijgelaten.

President Bush zei dinsdagnacht vast te houden aan de machtsoverdracht op 30 juni. VN-gezant Lakhdar Brahimi viel hem hierin bij. Maar die zei dat voor verkiezingen in januari 2005 de veiligheidssituatie wel sterk verbeterd dient te worden. Bush liet ook nog weten extra troepen naar Irak te zullen sturen als commandanten ter plaatse daarom zouden vragen.

Het vijf dagen oude fragiele bestand in Fallujah tussen de Amerikanen en soennitische strijders is met 48 uur verlengd. Toch wordt er nog geregeld geschoten. Volgens Irakezen die bemiddelen in Fallujah zullen Iraakse agenten weer gaan patrouilleren in de stad westelijk van Bagdad en zullen de Amerikaanse militairen zich verder terugtrekken.

(Bron: ANP/AFP/DPA/Reuters)