Grieks-Cyprioten tegen hereniging

Met een duidelijk 'nee' hebben de Grieks-Cyprioten zaterdag het VN-herenigingsplan voor hun eiland afgewezen. Volgens VN-secretaris-generaal Annan wordt een "historische kans'' gemist om de tweedeling van het eiland op de valreep ongedaan te maken voor de EU-toetreding op 1 mei.

De Grieks-Cyprioten wezen tijdens het referendum het herenigingsplan af met 76 procent van de stemmen. In het Turks-Cypriotische deel daarentegen hebben 65 procent van de kiezers met 'ja' gestemd. Voor een rechtsgeldige aanvaarding van het vredesplan was echter een meerderheid in beide eilanddelen nodig geweest.

Het plan van de Verenigde Naties had een einde moeten maken aan de al dertig jaar durende verdeling van het eiland tussen een Turks en Grieks deel. De afwijzing betekent dat in feite alleen de Grieks-Cyprioten op 1 mei toetreden tot de Europese Unie.

De Turks-Cypriotische premier Mehmet Ali Talat vroeg de internationale gemeenschap na het bekendworden van de uitslag de sancties tegen zijn eilanddeel op te heffen. Hij wil onder meer af van handelssancties die na de Turkse invasie in 1974 zijn opgelegd.

"Wij hebben gedaan wat we moesten doen. Nu is het aan de internationale gemeenschap om te handelen'', aldus Talat. Het bezette eilanddeel heeft momenteel alleen rechtsstreekse handel met Turkije.

De Europese Commissie "betreurt diep'' dat de Grieks-Cyprioten het VN-vredesplan voor Cyprus hebben verworpen. Dit blijkt uit een in Brussel uitgegeven verklaring. De commissie zegt tevens bereid te zijn het Turks-Cypriotische 'ja' te belonen. De internationale gemeenschap had de Cyprioten opgeroepen met 'ja' te stemmen. Het plan waaraan Kofi Annan lang had geschaafd, voorzag in een confederatie van twee deelstaten volgens Zwitsers model.

Veel Grieks-Cyprioten waren tegen het plan, omdat het geen garanties bevat dat het Turkse leger zich terugtrekt. Ook zouden Turkse kolonisten op het eiland mogen blijven. Tevens vinden zij de mogelijkheden te beperkt voor Grieks-Cypriotische vluchtelingen die naar het noorden van het eiland willen terugkeren.

Volgens de leider van de Turks-Cyprioten, Rauf Denktash, moet de internationale gemeenschap nu afzien van pogingen de twee gemeenschappen op Cyprus te dwingen om samen te leven. Ook de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, Abdullah Gül, vindt dat door het 'nee' van de Grieks-Cyprioten de deling van Cyprus 'permanent' is geworden. Ook hij riep de internationale gemeenschap op een eind te maken aan het handelsembargo tegen Noord-Cyprus. De 30.000 Turkse soldaten zullen op Cyprus blijven, aldus Gül tijdens een persconferentie. Volgens het VN-vredesplan had Ankara zijn militaire aanwezigheid moeten terugbrengen.

De Grieks-Cypriotische president Tassos Papadopoulos wil blijven werken aan de hereniging van Cyprus. Dit verklaarde hij zaterdag in een tv-toespraak. "Ik vraag hen (de Turks-Cyprioten) te begrijpen om welke redenen de Grieks-Cyprioten het plan niet konden accepteren. De niet-aanvaarding is niet het einde van de weg. Inspanningen zullen doorgaan'', aldus Papadopoulos.

Een Griekse regeringswoordvoerder liet in Athene eveneens weten dat men aan de hereniging van Cyprus blijft werken.

(Bron: ANP/RTR/AFP)