'Legertop liet gevangenen Irak mishandelen'
12 mei 04
De formeel eerst verantwoordelijke voor gevangenen van het Amerikaanse leger in Irak, generaal Janis
Karpinsky, legt de verantwoordelijkheid voor de mishandelingen van Iraakse gevangenen volledig bij de
legertop. Ondanks haar bezwaren plaatsten de hoogste Amerikaanse officieren in Irak de gevangenissen onder
gezag van inlichtingendiensten. Die meenden dat er een hardere aanpak moest komen, omdat er zo weinig
informatie uit de gevangenen in Irak kwam.
Karpinsky heeft dat verklaard tijdens een onderzoek van het Amerikaanse leger. Het dagblad The Washington
Post publiceerde dat woensdag. Een raadsman van Karpinsky heeft het verhaal tegen de krant bevestigd.
Karpinsky leidde vorig jaar de militaire politie in Irak. Ze ging daarmee ook over de detentieoorden. Ze
verzette zich naar eigen zeggen tegen haar superieuren, toen die de gevangenissen in handen van
inlichtingendiensten gaven. Maar haar superieuren, vooral de generaals Ricardo Sanchez en Geoffrey Miller,
schoven haar bezwaren terzijde.
Miller was vorig jaar chef van het gevangenenkamp dat de Amerikanen op een marinebasis aan de Baai van
Guantánamo hebben ingericht. Hij werd volgens Karpinsky door politici uit het Pentagon (ministerie van
Defensie) naar Irak gedirigeerd voor een harde aanpak van de Irakezen.
Het besluit om de gevangenissen onder een ander soort gezag te plaatsen werd volgens Karpinsky in september
genomen. Ze heeft verklaard dat ze haar gezag moest prijsgeven onder grote druk van Miller en Sanchez.
Karpinsky verzette zich ook tegen Sanchez' besluit om voor de handhaving van de orde "mogelijk dodelijk
geweld'' tegen gevangenen toe te staan.
Karpinsky sputterde op een vergadering tegen dat de militaire politie als onderdeel van de coalitie over de
gevangenissen ging. Miller droeg vervolgens alle aanwezigen behalve Karpinsky op de kamer te verlaten. Hij
zei toen volgens Karpinsky letterlijk: "Ik heb toestemming om elke inrichting die ik wens in handen te nemen.
We gaan de werkwijze van de militaire inlichtingendienst toepassen in de inrichting omdat de
inlichtingendienst (vooralsnog) niet de informatie van de gedetineerden krijgt die hij zou moeten krijgen. We
gaan hier MP's (leden van de militaire politie) naartoe sturen die weten hoe een ondervraging moet
geschieden.''
De Amerikaanse onderminister van Defensie Cambone zei dinsdag nog tegen een Senaatscommissie dat er
misverstanden waren over de nieuwe aanpak. Alles wat het Pentagon voor ogen had was "betere samenwerking en
teambuilding tussen ondervragers van de inlichtingendiensten en leden van de militaire politie om meer en
betere informatie te verkrijgen''.
De leider van het onderzoek dat het leger instelde, generaal Antonio Taguba, sprak in zijn rapport van
verwarring als gevolg van de overdracht van verantwoordelijkheden. Die leidde tot "wrijvingen en een gebrek
aan doelmatige communicatie tussen bevelhebbers''.
Maar volgens Karpinsky waren haar superieuren erg duidelijk. Zo zou Sanchez na weer een opstand in de Abu
Ghraib-gevangenis hebben geklaagd over zwak optreden van de militaire politie. "Ik ben moe van die
MP-mentaliteit. Ik wil dat ze eerst schieten en dan later niet-dodelijk geweld gebruiken''. Miller en Sanchez
zijn niet in het kader van Taguba's onderzoek ondervraagd.
Leden van de Amerikaanse Senaat krijgen woensdag achter gesloten deuren nog meer beelden te zien van
mishandelde Iraakse gevangenen. Er zijn volgens de zender CNN nog zeker tweehonderd opnames te
bezichtigen.
De omroep CBS zendt woensdag in het programma '60 Minutes' videobeelden uit die Amerikaanse militairen in
gevangenissen bij Bagdad maakten. Er staan geen mishandelingen op maar ze tonen de chaos in de gevangenissen
Abu Ghraib en Kamp Bucca. Er zijn bijvoorbeeld duidelijk veel te weinig bewaarders.
(Bron: ANP/AFP)