Partijen in het Midden-Oostenconflict
23 jan 03
Een overzicht van de belangrijkste partijen in het Midden-Oostenconflict: de twee grote politieke partijen van Israël, de Palestijnse PLO, landen van de Arabische Liga en een aantal fundamentalistische groeperingen.
De belangrijkste partijen in het Midden-Oostenconflict zijn de twee grote politieke partijen van
Israël, Likoed en Avoda, de Palestijnse PLO en de landen van de Arabische Liga. Daarnaast is er een
aantal fundamentalistische groeperingen. Allereerst de Hamas en de Islamitische Jihad, die willen wat de PLO
heeft afgezworen: de staat Israël vernietigen. En Hezbollah, aanvankelijk opgericht om Israël te
verdrijven uit Zuid-Libanon.
De Likud-partij
Israëls conservatieve partij wordt in 1973 gevormd uit de partijen Laam,
Gahal en Vrij Centrum. Likud brengt premiers voort als Menachem Begin, Benjamin Netanyahu en Ariel Sharon.
Het partijprogramma is gebaseerd op het vrede voor vrede-principe. De partij wil de status-quo behouden als
het gaat om defensie en religieuze zaken. Ook in de Palestijnse kwestie hoeft maar weinig beweging te komen,
naar de mening van Likud.
De Avoda-partij (Arbeidspartij)
De Israëlische Arbeidspartij komt in 1968 tot stand door
een fusie tussen de socialistische partijen Mapai, Ahdut Ha'avodah en Rafi. De bekendste premiers van de
socialistische partij zijn David Ben-Gurion, Yitzhak Rabin, Shimon Peres en Ehud Barak.
In 1999 vormt de partij samen met de partijen Meimad en Gesher de 'Eén Israël Partij', om meer
kans te maken bij de verkiezingen van dat jaar. De samenwerking lijkt vruchten af te werpen na de overwinning
op Likoed. Barak wordt premier. Gesher stapt na de verkiezingen echter uit het samenwerkingsverband.
Het vastlopen van het vredesproces en het uitbreken van de tweede intifada leiden tot het aftreden van Barak
en vervroegde verkiezingen. Deze worden gewonnen door Sharon.
Palestinian Liberation Organization (PLO)
De PLO wordt in 1964 opgericht op initiatief van de
Arabische Liga die op de manier het Palestijnse volk een stem wil geven. Het hoofdkwartier van de PLO wordt
in Jordanië gevestigd, waar op dat moment de meeste Palestijnse vluchtelingen zich bevinden. Voor de
verschillende Palestijnse (verzets)groeperingen werkt de PLO als overkoepelend orgaan. In 1969 wordt de
terroristische Al Fatah-beweging van Yasser Arafat onderdeel van de PLO. Arafat wordt gekozen tot voorzitter
van het Uitvoerend Comité. De terroristische acties van de PLO-onderdelen tegen zowel Israëlische
als Westerse doelen, leiden bij de Westers gezinde koning Hoessein van Jordanië in 1970 tot de
beslissing de Palestijnen uit zijn land te verdrijven. Het PLO-hoofdkwartier wordt vervolgens van
Jordanië naar Libanon verhuisd, en zal daarna nog naar Tunis overgeplaatst worden.
In 1976 wordt de PLO lid van de Arabische Liga. De PLO bestaat dan uit verschillende organisaties, zoals het
Palestijns Bevrijdingsleger, de Palestijnse Nationale Raad en het Uitvoerend Comité. De belangrijkste
officiële vertegenwoordiger van de Palestijnen is echter de PNA: de gekozen Palestinian National
Authority, oftewel de Palestijnse regering.
Arabische Liga
De Arabische Liga, een samenwerkingsverband tussen 22 Arabische landen, wordt in
1945 opgericht in Caïro. De Liga heeft in beginsel als doel het economische, politieke, culturele en
sociale beleid van de lidstaten te versterken. Daarnaast wordt er onderhandeld bij onenigheid onderling, of
bij onenigheid tussen een lidstaat en een derde partij.
De lidstaten van de Liga zijn verdeeld over een aantal belangrijke zaken, met name over de situatie tussen
Israël en de Palestijnen. Als Egypte in 1979 een vredesverdrag met Israël sluit, wordt het
Egyptische lidmaatschap opgezegd, en verhuist het hoofdkwartier van de Liga van Caïro naar Tunis. Pas in
1989 mag Egypte weer toetreden en een jaar later keert het hoofdkwartier terug naar Caïro. Ook de
Golfoorlog zorgt voor onrust binnen de Liga; de annexatie van Koeweit door Irak en de vraag van
Saoedi-Arabië om westerse hulp tegen Irak, leiden tot hoogoplopende conflicten.