Gerechtshof noemt bouw muur illegaal

De bouw van de muur die Israël afscheidt van de Westelijke Jordaanoever is in strijd met het volkenrecht en daarom illegaal. Dat is het oordeel van het Internationaal Gerechtshof (ICJ) dat zich vrijdag in een advies over de zaak heeft uitgesproken. Israël en de Verenigde Staten hebben afwijzend op de uitspraak gereageerd. De Palestijnen vinden dat de VN nu sancties tegen Jeruzalem moet instellen.

Israël moet de muur, daar waar die over gebied loopt dat ten oosten van de zogenoemde 'Groene lijn' loopt, afbreken en de schade die de bouw aan de Palestijnen heeft toegebracht compenseren. Als de afscheiding verder wordt gebouwd ontstaat een voldongen feit wat
volgens de rechters neerkomt op annexatie van Palestijns land.

De 'Groene lijn' is de grens tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever, zoals die in 1949 werd vastgelegd toen Israël onafhankelijk werd. Tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 annexeerde Israël het gebied.

Het hof benadrukte vrijdag dat de Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, volgens het internationaal recht nog steeds bezet gebied is. Het staat "feitelijk onder het gezag van een
vijandelijk leger", aldus het hof.

De uitspraak van de vijftien rechters, afkomstig uit verscheidene werelddelen, was overigens niet unaniem. De Amerikaan Buergenthal stemde tegen het advies. Op een van de punten van de uitspraak kreeg hij steun van de Nederlander Kooijmans. Het ging daarbij om de oproep aan andere staten Israël te dwingen zich te houden aan het internationaal recht en de Conventies van Genève.

De Verenigde Naties hadden in december aan het hof gevraagd zich over de zaak uit te spreken. Het juridisch advies dat nu op tafel ligt is niet bindend. Het ICJ adviseert de VN zich te beraden op verdere stappen om een "einde te maken aan de illegale situatie die door de bouw van de muur is ontstaan".

Volgens Israël gaat de uitspraak volledig voorbij aan de essentie van het probleem en de reden waarom de muur in de eerste plaats werd gebouwd: de Palestijnse terreuraanslagen. Minister van Jusitie Lapid verklaarde dat Israël zich niet zal houden aan de uitspraak, maar zich alleen gebonden acht aan de opinie van het eigen hooggerechtshof. Dat oordeelde eerder dat de bouw kan doorgaan, maar dat het traject op bepaalde plaatsen moet worden gewijzigd.

Een woordvoerder van het ministerie liet verder weten dat de opinie van het ICJ "het resultaat van een politiek gemotiveerde manoeuvre" is in de Algemene Vergadering van de VN. "Geen enkel land kan in een dergelijke situatie anders handelen", aldus de woordvoerder.

President Shi van het Internationaal Gerechtshof zei vrijdag echter, zonder de aanslagen bij naam te noemen, dat Israël zich niet kan beroepen op het recht op zelfverdediging. De route die de muur volgt, via bezet gebied,- is volgens het hof niet noodzakelijk
voor Israëls veiligheid.

De Europese Unie riep Israël na de uitspraak op de veiligheidsbarrière te slechten. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Bot, momenteel voorzitter van de EU-ministers
van Buitenlandse Zaken, herhaalde het standpunt van de EU dat Israël de muur moet afbreken, voorzover die over Palestijns bezet gebied loopt. Premier Balkenende, dit halfjaar EU-voorzitter, wilde nog niet ingaan op de uitspraak van het hof.

Het Witte Huis liet weten dat het ICJ niet de juiste instantie is de kwestie te behandelen. Die politieke zaak moet volgens woordvoerder McClellan worden opgelost langs het "daarvoor
bestemde proces, de routekaart".

De Palestijnse premier Qurei sprak vrijdag van een "historisch besluit", en een adviseur van de Palestijnse leider Arafat noemde Israël een 'outlaw', waar de VN sancties tegen moet instellen. Arafat zelf jubelde over een "overwinning voor het Palestijnse volk".

(Bron: ANP)