Vijfde poging tot begin verdediging Milosevic

Voor maandagochtend negen uur heeft het Joegoslavië-Tribunaal weer eens een zitting gepland waarop Slobodan Milosevic zijn verdediging zou moeten beginnen door een openingspleidooi te houden.

Dat was eerder gepland voor 8 juni en 22 juni. Die zittingen zijn nooit gehouden: De rechters besloten van tevoren tot uitstel wegens de slechte gezondheid van de ex-president van Joegoslavië en wegens achterstanden bij het vertalen van documenten.

De derde geplande zitting, 5 juli, werd wel gehouden. Milosevic hield echter geen openingspleidooi, zoals oorspronkelijk gepland was, maar protesteerde tegen het feit dat hij ondanks zijn hoge bloeddruk naar de zittingszaal was gebracht. Het VN-hof zou zijn gezondheidstoestand verergeren, met middeleeuwse methodes zoals bij de Spaanse Inquisitie gebruikelijk waren.

Een voor woensdag 14 juli geplande vierde zitting werd minder dan twee etmalen van tevoren afgelast wegens hoge bloeddruk. Het is nog maar de vraag of Milosevic maandag (als de zitting plaatsvindt) echt zijn openingspleidooi zal houden. Hij hamert er namelijk al maanden op dat hij meer voorbereidingstijd nodig heeft. Ook lijken de rechters nu serieus te overwegen Milosevic tegen zijn wil een advocaat toe te wijzen. Dit blijkt uit een vorige week uitgevaardigd rechterlijk bevel waarin griffier Hans Holthuis gevraagd wordt om te kijken naar een geschikte kandidaat.

Milosevic hamert op zijn recht zichzelf te verdedigen. Dat geeft de oud-politicus de mogelijkheid in de rechtszaal uitgebreid het woord te voeren. Dat ontaardde de afgelopen drie jaar regelmatig in politiek getinte 'toespraken', die dan door de inmiddels overleden voorzittend rechter May werden afgekapt.

Toen Milosevic net in Den Haag was gearriveerd, in juni 2001, had hij een 'oriënterende fase' waarbij hij tal van mensen voor advies mocht ontvangen in de VN-gevangenis van Scheveningen. Aan een van de bezoekers die het tribunaal-systeem goed kent, vroeg hij voor het geval dat hij een advocaat in de arm zou nemen: "Mag ik dan spreken?" Het antwoord was nee: In de sterk Angelsaksisch getinte procedure van het Tribunaal moet de verdachte de meeste tijd zwijgen als hij 'vertegenwoordigd' is. Voor Milosevic was daarmee de kous af: Hij zou zichzelf verdedigen.

De rechters overwegen een advocaat toe te wijzen die Milosevic op een of andere manier assisteert, maar waarnemers kunnen zich voorstellen dat het maandag nog tot wat pittige discussies komt tussen Milosevic en de rechters over pogingen tot het gedwongen toewijzen van een advocaat. Het is nog maar de vraag of Milosevic daarna de drie voor het zomerreces geplande zittingsdagen vult met het openingspleidooi en zijn eerste getuigen.

De lijst van die getuigen wordt hier in Den Haag nog vertrouwelijk behandeld, maar in de Servische pers zijn de afgelopen dagen nieuwe namen genoemd op gezag van lekken in de omgeving van Milosevic: de Servisch-Orthodoxe patriarch Pavle, de Russische ex-premier Jevgeny Primakov, de Amerikaanse mensenrechtenactivist Jesse Jackson en de Griekse ex-premier Mitsotakis. Milosevic zelf had twee jaar geleden al onder meer de Amerikaanse ex-president Clinton, de Franse president Chirac en de Britse premier Blair genoemd als getuigen.

De aanklagers hadden van februari 2002 tot februari 2004 bijna driehonderd getuigen opgeroepen om te bewijzen dat Milosevic zich in de balkanoorlogen van de jaren '90 schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide (volkenmoord).

(Bron: Thomas Verfuss, ANP)