Mededinging: Hard werken, weinig politiek
12 aug 04
Mededinging, de post die de Nederlandse kandidaat-eurocommissaris Kroes moet leiden, is een buitenbeentje in
de Europese Commissie. Kroes zal, net als haar voorganger Monti, de scheidsrechter zijn van het
internationale bedrijfsleven.
Ze staan bekend als de hardste werkers van de Europese Commissie: de scherpe en intelligente economen en
juristen van directoraat-generaal Mededinging. Met lobbyisten hebben ze weinig te maken. Hun tegenstanders
zijn de duurste advocatenfirma's ter wereld, die niet aarzelen om bij de kleinste vormfout in beroep te gaan
bij het Europees Hof in Luxemburg.
Samen met haar ambtenaren moet Kroes bepalen of grote fusies en overnames zijn toegestaan. Als Kroes van
oordeel is dat een bedrijf te groot wordt, zodat er te weinig concurrentie overblijft, dan kan ze een fusie
simpelweg verbieden. Ze moet dan juridisch wel sterk in de schoenen staan.
Daarnaast kan Mededinging een onderzoek beginnen naar verboden prijsafspraken tussen bedrijven die geacht
worden met elkaar te concurreren. De boetes kunnen in de honderden miljoenen lopen. Bij dit onderzoek maakt
Mededinging gebruik van een efficiënt kliksysteem. Het bedrijf dat als eerste toegeeft dat het bij een
kartel betrokken was, hoeft geen boete te betalen.
Ook wanneer een bedrijf in zijn eentje de markt verstoort, kan Mededinging ingrijpen. Bijvoorbeeld bij
Microsoft is dat gebeurd.
Verder kijkt Mededinging kritisch naar staatssteun. Daarbij gaat het niet alleen om rechtstreekse subsidies,
maar ook naar indirecte steun zoals het geven van garanties bij leningen. Kroes zal zich stevig moeten
verweren tegen regeringen die 'hun' bedrijven van de
ondergang willen redden. Soms richt een premier zich rechtstreeks tot de voorzitter van de Commissie.
Hoe groot de invloed van het directoraat-generaal ook is, er is weinig politieks aan. Nieuwe wetsvoorstellen
komen er nauwelijks vandaan. Kroes' departement is meer een soort rechtbank, die wel een enorme en nog steeds
groeiende invloed heeft op het bedrijfsleven.
Kroes hoeft haar besluiten, hoe vergaand ze soms ook zijn, alleen maar te verdedigen bij haar
collega-commissarissen. Het europarlement heeft er niets over te zeggen en ook de EU-ministers niet.
Wel is er soms samenwerking met andere economische posten in de Commissie. Nieuwe wetgeving kan overbodig
zijn als Mededinging ongewenste praktijken aanpakt. Een voorbeeld is de afhandeling van aandelentransacties.
Bolkestein pakt die met wetgeving aan, terwijl
Mededinging een inval doet bij Euronext in Amsterdam. Een zaak overigens die Kroes zal moeten afronden.
Door dat alles straalt Mededinging een dymaniek uit die sollicitanten lokt. Kandidaat-topambtenaren van de
Europese Commissie die hun zware toelatingsexamen hebben gehaald, lonken naar een betrekking bij Kroes'
afdeling. Al jaren staat het departement op nummer twee als meest geliefde post voor ambtenaren - na dat van
de voorzitter van de Commissie.
(Bron: ANP)