Zalm heeft commissie-Duivesteijn heel wat uit te leggen

Minister Zalm van Financiën heeft de commissie-Duivesteijn woensdag heel wat uit te leggen. Maandag kwam uit de hoorzittingen van de commissie van de Tweede Kamer naar voren, dat het kabinet in 1994 en in 1998 niet alle belangrijke informatie over de Betuwelijn aan het parlement zou hebben verstrekt.

Voormalig topambtenaar Van Wijnbergen vertelde de commissie maandag dat ernstige kritiek van het Centraal Planbureau en van het ministerie van Financiën, waar Zalm aan het roer stond, in 1998 niet aan de Kamer werd verstrekt. In een notitie van PvdA-minister Netelenbos over de Betuwelijn werd die verzwegen. Van Wijnbergen sprak over "een poging tot misleiding" van de Tweede Kamer. Hij vertelde ook dat het kabinet een advies van een zware commissie van topambtenaren, met Van Wijnbergen als voorzitter, niet heeft afgewacht.

Die commissie stuurde ambtenaren van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, die voor de aanleg van de Betuwelijn pleitten, terug om hun huiswerk over te doen. Buiten medeweten van Van Wijnbergen nam het kabinet vervolgens een besluit over de Betuwelijn. In de herinnering van Van Wijnbergen was dat de enige keer, dat het kabinet een advies van de Interdepartementale Commissie Economische Structuurversterking (ICES) niet heeft afgewacht.

De commissie kreeg maandag ook te horen, dat de VVD-ministers Jorritsma (Verkeer) en Zalm (Financiën) in november 1994 tot de conclusie kwamen dat private financiering van de Betuwelijn niet langer wenselijk was. Wel werd de mogelijkheid open gelaten, dat in een veel latere fase van het project alsnog publiek-private samenwerking mogelijk zou zijn. De commissie ziet dat als een belangrijke wijziging in het regeringsbeleid, die niet als zodanig is gemeld aan de Tweede Kamer.

CDA-Minister Maij (Verkeer) had in de voorgaande kabinetsperiode immers gezegd, dat er geen schop de grond in zou gaan zonder private financiering. Tot op de dag van vandaag wordt er bij de financiële onderbouwing van de Betuwelijn nog steeds van uit gegaan dat het bedrijfsleven anderhalf miljard gulden, dus zo'n 700 miljoen euro, zal inbrengen, maar daar zijn geen concrete aanwijzingen voor.

Oud-VVD-Kamerlid Verbugt zei maandag voor de commissie dat ze in 1998 moeite had met de cijfers, waarmee het kabinet de aanleg van de Betuwelijn verdedigde, maar ze liet zich geruststellen door de sussende woorden van minister Netelenbos. Achteraf bezien zou de VVD misschien wel tegen de Betuwelijn zijn geweest, als ze toen alles had geweten wat nu bekend geworden is.

Verbugt zei ook, dat Kamerleden van diverse partijen tijdens het tweede paarse kabinet het gevoel hadden dat ze niet alle informatie kregen over de hoge kosten van de HSL-Zuid, de snelle personentrein tussen Amsterdam en Parijs. Er is toen zelfs een parlementaire enquête overwogen, aldus Verbugt. Tot dat zware middel werd uiteindelijk niet besloten, omdat er onvoldoende harde aanwijzingen waren dat bewust informatie werd achtergehouden.

De commissie-Duivesteijn liet doorschemeren grote moeite te hebben met de "tientallen miljoenen guldens" die het onderzoek door externe deskundigen naar de haalbaarheid van private financiering in het algemeen heeft gekost. Voor de Betuwelijn alleen al zou het gaan om 21 miljoen, exclusief BTW.

(Bron: ANP)