Annan: oorlog Irak was 'illegaal'
16 sep 04
De Amerikaanse invasie in Irak in maart 2003 was "illegaal". Dat heeft VN-secretaris-generaal Kofi Annan
woensdag gezegd in een gesprek met de BBC World Service. Hij verklaarde verder dat de veiligheid in Irak
sterk moet verbeteren, als er in januari geloofwaardige verkiezingen moeten worden gehouden.
"Ik ben een van degenen die geloven dat er een tweede resolutie had moeten zijn", aldus Annan. Hij vindt dat
de Veiligheidsraad van de VN het groene licht had moeten geven voor de Amerikaanse invasie, die leidde tot de
val van het bewind van Saddam Hoessein. De VS en haar bondgenoten trokken Irak binnen op basis van resolutie
1441, die alleen dreigde met "ernstige consequenties".
Annan meent dat de Veiligheidsraad had moeten bepalen wat dat inhield.De Amerikaanse regering had die volgens
hem niet unilateraal moeten optreden. Hij voegde hieraan toe: "Ik heb aangegeven dat het in onze zienswijze
niet in overeenstemming was met het VN-Handvest, en gezien vanuit het handvest was het illegaal." Hij hoopt
dat "Irak-achtige operaties" voor een lange tijd zijn uitgesloten.
Volgens het Handvest van de Verenigde Naties is het gebruik van militair geweld in de internationale
betrekkingen niet toegestaan. Uitzonderingen hierop zijn optredens met een mandaat van de VN-Veiligheidsraad
en zelfverdediging, die al dan niet collectief kan zijn. De secretaris-generaal zei verder dat er "pijnlijke
lessen" moeten worden getrokken uit de oorlog in Irak.
Minister Bot van Buitenlandse Zaken vindt het jammer dat Annan deze discussie zo scherp aanzet. "Je kan
boeken vol schrijven over het onderwerp en er nooit uitkomen. Wat van belang is, is dat we ons nu richten op
de toekomst, dat er verkiezingen komen, een grondwet en een gekozen regering. Als we ons daar niet met volle
kracht op richten en het gaat mis, dan zitten we met zijn allen verschrikkelijk in de boot."
De Britse regering verklaarde in een reactie dat de oorlog "niet alleen wettelijk was, maar noodzakelijk".
Minister Hewitt van Handel en Industrie zei Annans oordeel te respecteren en betreurde het feit dat de Britse
regering met hem van mening hierover verschilde. Londen was de belangrijkste bondgenoot van Washington bij de
invasie in Irak.
Ook een andere steunpilaar van Washington, de Australische premier Howard, verwierp de kritiek van Annan.
"Het juridische advies dat wij hadden, en ik heb het destijds op tafel gelegd, was dat de actie binnen de
kaders van het internationaal recht, volledig legaal was", zei Howard. Aan de invasie in Irak deden 2000
Australische soldaten mee.
Annan liet zich in het gesprek met de BBC-radio verder sceptisch uit over de stembusgang in Irak die gepland
staan voor januari. Hij waarschuwde dat "er geen geloofwaardige verkiezingen kunnen plaatsvinden als de
veiligheidssituatie voortduurt zoals die nu is". De VN geven advies en steun in de aanloop naar de
verkiezingen, maar de interim-regering in Bagdad moet volgens Annan beslissen of ze doorgaan.
(Bron: ANP)