'Strijd voor moderne islam op drie fronten'

Om een moderne houding van moslims in Nederland te bevorderen, moet de samenleving investeren in de ontwikkeling van een "politieke en intellectuele bovenlaag", met een "beschavingsoffensief" sociaal en cultureel isolement bestrijden en actief burgerschap stimuleren.

Dat pleidooi houdt cultuurfilosoof Gabriël van den Brink in het essay Tekst, traditie of terreur, dat hij voor het instituut voor multiculturele ontwikkeling Forum schreef. Minister Verdonk (Integratie) krijgt het dinsdagavond tijdens een bijeenkomst in Amsterdam aangeboden. De islam is volgens Van den Brink gebaat bij een intellectuele elite die "de gelovigen voorgaat in kritiek en zelfkritiek" en traditionele interpretaties van de koran ter discussie durft te stellen.

Goede imamopleidingen zijn daarbij van groot belang. Verder moeten professionals in onderwijs, arbeidsbegeleiding en gezondheidszorg zich een beschavende rol aanmeten door moslims duidelijk te maken wat het moderne Nederland van ouders en kinderen verwacht, aldus Van den Brink.

In politiek opzicht moeten moslims gestimuleerd worden om zich actiever in te zetten. Krachtdadig optreden tegen moslims die in strijd met de rechtsstaat handelen, is volgens hem broodnodig. Het geloofsleven van moslims moet worden gerespecteerd en gewaardeerd "als een oprechte poging om zich te verhouden tot de geheimen van het bestaan", vindt Van den Brink.

Culturele misstanden en politieke vijandigheid mogen echter niet op religieuze gronden worden goedgepraat. "Wie uit respect voor de islam allerlei misstanden in het huwelijks- of gezinsleven relativeert, bewijst niet alleen de moslims en hun kinderen maar ook de samenleving als geheel een slechte dienst."

Van den Brink vindt ook dat de islam een positieve rol kan spelen tegenover de schaduwzijden van de moderne samenleving. Zo zijn dankbaarheid en de strijd tegen hoogmoed belangrijke waarden in de islam. "Het streven naar persoonlijke autonomie heeft werkelijk veel goeds gebracht maar het gevaar van egoïsme, arrogantie en zelfoverschatting ligt voortdurend op de loer. In die zin zou iets meer geestelijke jihad de moderne burger niet misstaan."

Verder kan de steeds onverschilliger wordende samenleving volgens Van den Brink iets leren van de zorg van moslims voor hun naasten. Tenslotte houdt de islam de aandacht voor het goddelijke in ere. Het kan geen kwaad als de moderne mens zich meer zou richten op het goddelijke, "een kracht die de verdeeldheid van het menselijk bestaan opheft", aldus de cultuurfilosoof.

(Bron: ANP)