Koning Salomo en keizer Cees

Tijdens zijn laatste woord, een soort persoonlijk getint pleidooi op de zeventiende en laatste zittingsdag, wenste Michiel Meurs, de ex-financieel directeur van Ahold, rechtbankpresident de wijsheid van koning Salomo toe.

Die bijbelse koning keek zowel naar de feiten als naar de mens achter de feiten vond Meurs. Hij doelde daarmee op de geschiedenis in het bijbelboek 1 Koningen hoofdstuk 3. Twee vrouwen die het moederschap van een kind betwisten. Een dna-test bestond nog niet, maar die had Salomo niet nodig. De valse moeder had er geen moeite mee het kind dan maar in tweeën te hakken, de echte moeder schonk het levende kind in dat geval liever aan de valse moeder.

Waar of vals, daar draait het ook om voor de rechtbank en in de strafzaak tegen de vier oud-topmannen van Ahold. Wat is er waar van de beschuldigingen van justitie aan het adres van Cees van der Hoeven, Michiel Meurs, Jan Andreae en Roland Fahlin?

Hebben ze de accountant opgelicht, valse jaarrekeningen opgesteld en valsheid in geschrifte gepleegd? Hebben de vier willens en wetens de hele kluit belazerd, het vertrouwen in de financiële wereld geschokt en eenvoudige beleggers op het verkeerde been gezet?

Tuurlijk, betoogt het Openbaar Ministerie (OM). Wat de rechter ervan vindt, zullen we later vandaag weten. Volgens het OM liegen de feiten er niet om. Kijk maar naar de elkaar tegensprekende control- en side letters over de zeggenschap van Ahold. De accountant wilde een uitdrukkelijke verklaring op papier dat Ahold echt de baas was bij dochterbedrijven waarvan Ahold maar de helft van de aandelen bezat. Die control letters kregen ze, maar bijna tegelijkertijd werden ook side letters getekend die het tegendeel beweren. Maar die verdwenen stiekem in een bureaula. Consolideren (de omzet optellen) mocht dus niet maar Ahold deed het toch. Dus klopten ook de jaarrekeningen niet, is de accountant om de tuin geleid, en zijn beleggers op het verkeerde been gezet.

Allemaal fout en strafbaar. De motor achter dit alles was vooral de groeiambitie van het bedrijf, met name die van keizer Cees zoals hij in Ahold-kringen spottend genoemd werd. Het gebrek aan integriteit bij de top in dit alles is volgens justitie de kern van deze strafzaak.

Of zal de rechter meer geloof en waarde hechten aan de verklaringen en de uitvoerige pleidooien van de verdachten met hun advocaten? "We hebben niks verkeerds gedaan", zeggen ze. "We hebben niet zitten sjoemelen met cijfers, of onze eigen zakken gevuld of beleggers het bos ingestuurd. We waren wel degelijk de baas bij die dochters en mochten dus hun omzet bij de onze optellen. Zouden we zo weer doen als het aan ons zou liggen. En die geheim gehouden side letters gingen over het vertrouwen bij partners en dus over heel andere dan boekhoudkundige belangen. Achteraf stom dat we die brieven niet aan de accountant lieten zien, maar van oplichting is geen sprake."

De mannen waren vooral kruideniers van wereldformaat die druk bezig waren op de winkelvloer met rinkelende kassa's in plaats van met boekhouden of juridische regels.

Rechtbankpresident Frans Bauduin en zijn twee collega's hebben de wijsheid van Salomo hard nodig. De boekhoud-deskundigen die gehoord zijn en rapporten geschreven hebben zijn het ook niet altijd eens. Verklaringen klinken soms heel plausibel, maar van een financieel directeur mag je wellicht toch meer verwachten.

Celstraf Forse celstraffen zijn op hun plaats vindt het OM. Geen geldboetes want die maken voor dit soort mannen niet veel uit. Maar wat als de rechter voor een doorgehakt kind kiest: wel veroordeling, maar geen celstraf of slechts voorwaardelijk? Hoe het vonnis ook luidt, iedereen zal wel in hoger beroep gaan. Het OM omwille van het prestige en de stevige inzet. De verdachten omwille van hun imago en geloof in eigen onschuld.

(Bron: NOS)