Friso Wiegersma, veel meer dan 'de weduwe Sonneveld'

Friso Wiegersma (14 oktober 1925, Deurne) was een duizendpoot. Hij schilderde, maakte decors en kostuums voor de toneelwereld en was tekstdichter. Hij schreef veel liedjes voor Wim Sonneveld, die tot diens dood in 1974 zijn levenspartner was.

Tot op hoge leeftijd was Wiegersma voor velen, zoals hij het zelf formuleerde, de 'weduwe Sonneveld'. Daar kreeg hij wel een beetje genoeg van en zijn nieuwe partner Hans van der Woude deed er veel aan om erkenning te zoeken voor Wiegersma zelf. Mét succes.

Vooral beroemd werd Wiegersma's Het Dorp, een complete herschepping van La Montagne van Jean Ferrat. In Het Dorp had Sonneveld aanvankelijk helemaal geen zin, vertelde Wiegersma eens: "Het ging over mijn geboortedorp Deurne. Die dorpen werden allemaal hetzelfde. Maar het was de tijd van wat moeten we met die ouwe onzin, we moeten naar de moderne tijd. Wim zag er dus niks in.

Ik heb het tegen zijn zin toch geschreven en toen was hij toch wel gis genoeg om te zien dat het goed was. Het is ook een van Wims lievelingsliedjes geworden en geldt nu eigenlijk als zijn lijflied."

Wiegersma was vooral actief als kostuum- en decorontwerper toen hij zijn eerste liedje voor Sonneveld schreef. "Ik kon altijd goed verzen schrijven voor Sinterklaas en bruiloften. Voor een van zijn televisieshows wilde Wim een flauwekullerig lied. Hij dacht 'dat kan hij wel' en ik help hem wel even. Hij heeft er niets aan veranderd. Dat was Zij was een mooie meid. Voor zijn eerste onemanshow vroeg hij me nog zoiets te maken en dat werd Nikkelen Nelis. Voor die show heb ik toen verder nog Gerrit geschreven en De zomer van 1910."

Wiegersma schreef zijn liedjes voor Sonneveld onder het pseudoniem Hugo Verhage. "Dat heeft Wim me aangeraden. Hij zei: je bent zo bekend als decorateur en dan zegt de pers natuurlijk weer: dat is twee handen op een buik, dat kan niks wezen, dat is vriendjespolitiek."

Na de dood van Sonneveld dacht Wiegersma niet meer te zullen schrijven. "Mensen leken me niet zo goed te durven benaderen. Maar op een gegeven moment vroeg Rients Gratama een tekst. Toen heb ik voor hem heel ander werk geschreven. Je schrijft voor Rients natuurlijk anders dan voor Wim. Ik wil altijd graag weten wie het doet, ik wil hem of haar zien en horen, dat inspireert me. Na Rients kwam Frans Halsema, maar die overleed helaas ook jong. Daarna heb ik vooral voor Purper geschreven. Erik Brey had echt feeling voor mijn teksten. Dat is heel erg belangrijk." Voor Willeke Alberti schreef hij het alom gewaardeerde Telkens weer.

Op 14 november 2000 presenteerde Wiegersma zijn boek Telkens weer het Dorp, met teksten en columns over hoe die liedjes tot stand waren gekomen. Hij nam op 13 maart 2006 nog het eerste exemplaar in ontvangst van het boek Sonneveld; Parel van het cabaret, over zijn overleden levenspartner.

In de jaren negentig maakte Wiegersma nog een aantal decors, maar hij legde zich vooral toe op zijn grote liefde onder de kunsten, de schilderkunst. Museum Jan van der Togt besloot in 2006 tot een overzichtstentoonstelling. Wiegersma schilderde figuratief, in een terughoudende, soms verstilde stijl. "Ik ben nooit met verhalen bezig, al blijkt dat mensen die mijn werk zien vaak associatief te werk gaan en hun eigen verhaal erin zien. Iedereen mag het ervaren zoals hij of zij het wil. Al ben ik voor mezelf enkel en alleen bezig met de compositie: het plaatsen van voorwerpen of figuren in de wereld die ik creëer, mijn fantasiewereld. Onbewust heb ik natuurlijk mijn ziel er in gelegd, maar juist het onderbewuste is in alle kunstvormen nou net dat wat voor mij kunst zo spannend maakt."

De tentoonstelling in Museum Jan van der Togt was voor hem een kroon op zijn werk en hij stelde alles op alles om bij de opening op 7 mei te zijn, duidelijk erg ziek en in een rolstoel. Er verscheen die dag ook een oeuvrecatalogus. Hij is nog enkele keren wezen kijken, aldus het museum. De openingstijden van de tentoonstelling, die nog tot en met zondag duurt, zijn naar aanleiding van Wiegersma's heengaan verruimd. In plaats van om 13.00 uur gaat het museum dagelijks om 11.00 uur open.

(Bron: ANP)