WK-column - Mannen van veertig

Redacteuren van NOVA schrijven beurtelings een column over het WK 2006. 'Mannen van veertig' is de achtste en laatste in de serie.

Duitsland vecht voor Klinsi, kopte het boulevardblad Bild zaterdag. De krant die vóór het WK geen mogelijkheid onbenut liet om de positie van bondscoach Jürgen Klinsmann (41) te ondermijnen, is om. En hoe. Zonder Klinsmann is de Mannschaft geen knip voor de neus waard, heet het nu . Die man die enkele maanden geleden nog voor halve landverrader werd uitgemaakt omdat hij het in z'n hoofd haalde Californië als woonplaats te verkiezen boven Duitsland, mag nu wonen waar hij wil, als hij z'n contract maar verlengt.



De liefde is niet wederzijds. Klinsmann is geen Bild-man. Tijdens het wereldkampioenschap gaf hij, vlak voor de sleutelwedstrijd tegen Argentinië, een groot interview aan Die Zeit, weekblad voor erudiet en mildprogressief Duitsland. Daarin veegde hij de vloer aan met het niveau van de Duitse competitie én met commentatoren als Franz Beckenbauer en Günter Netzer. Het Duitse voetbalestablishment heeft volgens Klinsmann onvoldoende in de gaten gehad dat het internationale topvoetbal de afgelopen jaren van karakter is veranderd: compact, dynamisch, snelle balcirculatie. Of, erger: het wist wel dat er zo werd gespeeld, maar er werd een voorbarige conclusie uit gestrokken: Duitse voetballers konden wegens gebrek aan talent het internationale niveau niet bijbenen.



Dat is volgens Klinsmann de winst voor Duitsland op dit WK: het zelfvertrouwen is terug, diverse Duitse spelers staan, in navolging van sterspeler Michael Ballack (die van Bayern München naar Chelsea gaat) in de belangstelling van buitenlandse clubs. Het navelstaren van de Duitse voetbalbobo's behoort tot het verleden.

Of Klinsmann bijtekent is dus nog onzeker, maar een ding staat vast: hij heeft de afgelopen maanden afgerekend met de heersende voetbalcultuur in de persoon van Franz Beckenbauer . Der Kaiser heeft in Duitsland net zo veel macht als Johan Cruijff in Nederland. En net als Cruijff is hij nooit te beroerd om de positie van trainers en voetballers die niet aan zijn lippen hangen via de pers te ondermijnen. Klinsmann heeft grote moed getoond door de grootmachten Bild en Beckenbauer te negeren toen die om een koerswijziging (en andere huisvesting voor Klinsmann) vroegen.



Het contrast met Nederland is groot. Klinsmanns generatiegenoot Marco van Basten heeft in de aanloop naar het WK tot twee keer toe aan Johan Cruijff gevraagd of hij het van hem wilde overnemen. Cruijff weigerde, zoals hij altijd weigert een verantwoordelijke functie te aanvaarden. De vraag was hier echter belangrijker dan het - voorspelbare - negatieve antwoord. Van Basten deed, toen het er om spande, een beroep op het boegbeeld van de voetbalgeneratie voor hem, waar Klinsmann zich daar nadrukkelijk van distantieerde.

De gevolgen laten zich raden. Klinsmann hoeft, als hij besluit door te gaan als bondscoach, geen rekening meer te houden met de generatie-Beckenbauer. De veertigers hebben het voetbal in Duitsland overgenomen. In Nederland is de situatie minder helder. Van Basten mag, als het aan de KNVB ligt, doorgaan tot 2010. Maar Cruijff blijft over de schouders van de zelfverklaarde onervaren coach meekijken. Wie weet vraagt Van Basten hem in 2008, bij de aanloop naar het Europees Kampioenschap in Zwitserland, opnieuw of hij alsjeblieft bondscoach wil worden.

Menno de Galan is redacteur van NOVA