Ministerie van Jusitite: brandveiligheid structureel verbeteren
18 okt 06
De brandveiligheid in cellencomplexen moet structureel verbeteren. Dat schrijven minister Hirsch Ballin van Justitie en minister Winsemius van VROM vandaag aan de Tweede Kamer in reactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de Schipholbrand.
Beide ministers presenteren in de brief maatregelen die op korte termijn uitgevoerd moeten zijn. De
onderzoeksraad concludeerde naar aanleiding van de brand in het cellencomplex Schiphol Oost dat de
brandveiligheid in de Nederlandse cellencomplexen verbeterd moet worden.
In de nacht van 26 op 27 oktober 2005 kwamen bij de fatale brand in het cellencomplex 11 personen om het
leven en raakten 15 personen gewond. Behalve technische gebreken en tekortkomingen in de naleving van
gebruiksvoorschriften, constateerden de onderzoekers voor wat betreft de brandveiligheid ook een gebrek aan
bewustzijn bij beleidsmakers, management en uitvoerend personeel. De maatregelen van het kabinet pakken de
gebreken op al deze terreinen aan en zullen grotendeels in eerste maanden van 2007 zijn uitgevoerd.
De belangrijkste maatregelen zijn:
Justitie
- Er is een taskforce opgericht, die het programma 'Veiligheid DJI' moet
uitvoeren. In dat programma staat de uitvoering van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad centraal. Er komen
voor 1 februari 2007 DJI-brede regels en protocollen voor bedrijfshulpverlening, ontruimings- en
brandoefeningen, calamiteitenplannen en registratie van gebruiksvergunningen. Voor 1 mei 2007 ontwikkelt de
taskforce DJI-breed beleid voor evacuatieplannen, opvang en nazorg en crisisteams.
- Het aantal brandoefeningen gaat omhoog. Nu moet binnen penitentiaire inrichtingen minimaal eens per jaar
een brandoefening gehouden worden.
- De oplevering van nieuwe gebouwen geschiedt voortaan door middel van een gezamenlijke controle van DJI en
de RGD, waarbij de brandweer standaard wordt ingeschakeld.
- Na de brand heeft de RGD samen met DJI een brandveiligheidscan voor justitiële inrichtingen
ontwikkeld. Op 1 oktober 2006 waren alle 24 cellencomplexen in unitbouw met deze scan gecontroleerd. In
september 2007 moeten alle overige 99 justitiële inrichtingen op dezelfde wijze zijn gecontroleerd.
Urgente problemen worden direct aangepakt.
- Voor 1 juli 2007 moet het gevangeniswezen in zijn geheel voorzien zijn van rook- of brandmelders.
- De bedrijfshulpverlening wordt structureel verbeterd. Onderdeel daarvan is dat alle executieve medewerkers
van DJI voor 1 april 2007 een BHV-training hebben gevolgd en dat in elke inrichting een BHV-coördinator
wordt aangesteld. Dat betekent dat nog 8.600 medewerkers een dergelijke training moeten volgen.
- Brandveiligheid wordt een standaard onderdeel van de planning- en controlcyclus op het hoofdkantoor van
DJI.
- De maatregelen moeten passen dan wel ingepast worden in de reeds voorgenomen reorganisatie van DJI.
- De Inspectie voor de Sanctietoepassing heeft een integrale toezichttaak en zal periodiek rapporteren over
de stand van zaken met betrekking tot brandveiligheid.
VROM
- VROM heeft deze zomer een handreiking borging brandveiligheid unitbouw
uitgebracht.
- Het kabinet gaat na, hoe de toepassing van de gelijkwaardigheidbepaling uit het Bouwbesluit kan worden
verbeterd. De Tweede Kamer ontvangt hierover binnen drie maanden een brief.
- Het kabinet informeert de Tweede Kamer binnen drie maanden of en hoe de bouwregelgeving moet worden
aangepast op bijvoorbeeld de aanwezigheid van holle ruimtes in gebouwen. Ook beziet het kabinet of de
brandveiligheidsvoorschriften voor tijdelijke bouwwerken in het Bouwbesluit moet worden aangepast.
- Het kabinet gaat de rolverdeling tussen aanvrager en verlener van een bouwvergunning verduidelijken. Vanaf
1 januari 2007 dient de aanvrager duidelijk te maken dat een bouwplan voldoet aan de regelgeving en kan de
gemeente de aanvraag van een bouwverguning weigeren indien dit niet voldoende aannemelijk is gemaakt.
- Overwogen wordt om in het kader van de invoering van het Gebruiksbesluit een informatie- en adviescentrum
op te richten ter verbetering van de toepassing van de brandveiligheidsvoorschriften in de
bouwpraktijk.
- Vanaf medio 2007 zal de RGD de brandveiligheidaanpak ook uitbreiden naar de andere overheidsgebouwen.
Uiteindelijk moet dit zijn beslag krijgen in een structureel systeem van periodieke keuringen van
rijksgebouwen.
- Het veiligheidsdenken moet worden 'verinnerlijkt' in de hele organisatie van de RGD. Dit wordt gerealiseerd
door alle nieuwbouwprojecten door te lichten op (brand-) veiligheid, opleidingstrajecten en kennismanagement
te starten. Dit maakt deel uit van de in 2005 gestarte organisatie- en cultuurverandering. Ook belangrijk
hierbij is dat RGD-medewerkers niet alleen het recht hebben, maar ook de plicht om veiligheidsaspecten in de
dagelijkse werkzaamheden aan de orde te stellen. Die plicht moeten zij zien als een klantgerichte houding die
van hen wordt verwacht.
- Vanaf 1 januari 2007 zal de Rgd per afgerond project een gebruikshandleiding leveren, waarin de prestaties
en specifieke (kwalitatieve) kenmerken van het gebouw zijn vastgelegd. Ook staat daarin aan welke
veiligheidseisen het gebouw voldoet en welke (compenserende) maatregelen de gebruiker dient te nemen.
BZK
- Het brandbeveiligingsconcept Cellen en Celgebouwen wordt op dit moment geëvalueerd door het
Nivf/Nibra. Daarbij worden de aanbevelingen van de onderzoeksraad en de rijksinspecties meegenomen. Naar
verwachting wordt in januari 2007 het aangepaste beveiligingsconcept vastgesteld.
- In het concept wetsvoorstel op de Veiligheidsregio's is opgenomen dat deze regio's de zorg hebben om het
bevoegde lokale gezag (burgemeester en wethouders) te adviseren over de brandveiligheid. Specialisten van de
gemeente zullen op regionaal niveau worden geconcentreerd, zodat de professionaliteit wordt bevorderd.
- Het kabinet zal in januari 2007 een programma brandveiligheid naar de Tweede Kamer sturen, dat het
brandveiligheidsmanagement bij instellingen zoals ziekenhuizen, verzorgingshuizen, crèches, scholen,
hotel en bedrijven moet verbeteren.
Veiligheidsbelangen wegen
De ministers constateren in hun brief dat brandveiligheid een
essentieel, maar niet het enige onderdeel van het bredere begrip veiligheid is. Maatregelen op het terrein
van brandveiligheid dienen wat betreft consequenties en kosten te worden afgezet tegen andere onderdelen van
veiligheid, zoals persoonlijke veiligheid en bijvoorbeeld constructieve veiligheid .Voor penitentiaire
inrichtingen betekent dat bijvoorbeeld dat maatregelen voor de brandveiligheid en maatregelen voor veiligheid
van bewakend personeel in samenhang gewogen moeten worden.
Het kabinet merkt in zijn brief aan de Kamer op dat het gebruik van unitbouw de eigenaar een extra
verantwoordelijkheid geeft voor de naleving van de bouwregelgeving. De vraag rijst in hoeverre aan tijdelijke
inrichtingen met een bijzondere gebruiksvorm aanvullende bouwkundige eisen moeten worden gesteld.
Aanscherping op dit punt zou voor bepaalde private sectoren ingrijpende consequenties kunnen hebben in de
mate van investeringsbereidheid en maatschappelijke innovatie.
Het kabinet trekt de bevindingen van de Onderzoeksraad en de rijksinspecties in een breder perspectief. Ze
kondigt aan samen met andere overheden, bedrijfsleven en branche-organisaties onderzoek te doen naar hoe de
benodigde kennis en ervaring over complexe bouwwerken goed georganiseerd kunnen worden en de aandacht voor
het belang van bedrijfshulpverlening in andere sectoren. Het kabinet schrijft dat de afhankelijkheid van niet
zelfredzame personen van een adequate bedrijfshulpverlening zich namelijk niet alleen voordoet in
justitiële inrichtingen, maar ook bij instellingen als ziekenhuizen, verpleegtehuizen, kinderopvang en
bijvoorbeeld scholen voor jonge kinderen
Het kabinet zal elk half jaar de voortgang van de aangekondigde maatregelen aan de Tweede Kamer
rapporteren.