Verdonk populairder dan Rutte bij kiezers

Rita Verdonk is in het land populairder dan VVD-lijsttrekker Mark Rutte. De nummer twee op de lijst kreeg bij de Tweede Kamerverkiezingen meer voorkeurstemmen: 620.555 stemmen. Rutte moest het met 553.200 stemmen doen.

Dat bleek maandag uit de officiële uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen, die de Kiesraad maandag bekendmaakte. Aan de officieuze zetelverdeling van vorige week, verandert niets. Voor zover bekend is nog niet eerder een lijsttrekker gepasseerd door een lager geplaatste kandidaat.

De grotere populariteit van Verdonk leidde opnieuw tot speculaties over het leiderschap binnen de VVD. Partijleider Mark Rutte verklaarde direct dat hij het 'ontzettend leuk' vond dat Verdonk zoveel voorkeurstemmen heeft gehaald. Hij ziet het als een erkenning voor een minister met een moeilijke portefeuille. " Dit is niet pijnlijk voor mij", zei Rutte. " De feiten zijn dat de leden van de VVD mij hebben gekozen als lijsttrekker en dat de fractie mij gekozen heeft als voorzitter."

Maar Verdonk zelf sprak maandag niet onomwonden haar steun uit voor het leiderschap van Rutte. In het NOS Journaal zei ze in een eerste reactie heel blij te zijn. " Ik ben er stil van. Het is ongelooflijk." Ze zei de uitslag eerst te willen laten bezinken. Verdonk verloor in het voorjaar nipt de strijd om het VVD-lijsttrekkerschap van Rutte.

D66-Kamerlid Fatma Koser Kaya kwam als enige kandidaat op eigen kracht de inmiddels gehalveerde D66-fractie in de Tweede Kamer binnen. Zij stond voor D66 op een onverkiesbare plaats, op nummer zes van de lijst. Omdat zij 34.564 kiezers achter zich kreeg, mag zij toch de Tweede Kamer weer in. Dat gaat ten koste van haar prominente partijgenoot Bert Bakker, die al twaalf jaar in de Kamer zit. Boris van der Ham schoof van twee naar drie.

De voorkeursdrempel om zelfstandig in de Tweede Kamer te komen, lag dit jaar op 16.397 stemmen. In totaal haalden 27 van de 150 kandidaten deze drempel. Behalve Koser Kaya stonden 26 van hen al op een verkiesbare plek.

Als louter op basis van voorkeurstemmen de zetels zouden worden verdeeld, zou dichter Huub Oosterhuis voor de SP de Kamer in zijn gekomen. Datzelfde geldt voor Kees van Kooten voor de Partij voor de Dieren. Ook Rendert Algra zou voor het CDA in de Kamer komen, evenals Mei Li Vos en Khadija Arib voor de PvdA en Ton Elias voor de VVD.

De Kiesraad kreeg meer dan honderd klachten binnen over de stempassen waarmee mensen in een ander stemlokaal konden kiezen. In 311 gemeenten liep een experiment hiermee. Mensen die hun pas kwijtraakten, wisten vaak niet dat zij tijdig vervanging moesten aanvragen. Ze konden dus niet stemmen.

Ook werden tijdens de zitting enkele bezwaren ingediend, onder meer over de mogelijke onbetrouwbaarheid van stemcomputers. De Kiesraad vond de bezwaren niet van invloed op de definitieve uitslag. Enkele aspecten, bijvoorbeeld over privacy, worden meegenomen in de evaluatie.

De opkomst was 80,35 procent, de hoogste voor parlementaire verkiezingen sinds 1989. Van de 12.264.503 stemgerechtigden brachten 9.854.998 mensen hun stem uit. Er waren 16.315 blanco/ongeldige stemmen."

(Bron: ANP)