Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Het proces tegen John Demjanjuk

28 nov 09 - Door Rudy Bouma en Marjolein Schut

Kijk of luister naar: Het proces tegen John Demjanjuk

Aanstaande maandag begint het proces tegen vermeend nazi-kampbewaarder John Demjanjuk. Een proces waar Nederlandse getuigen een hoofdrol spelen.


Demjanjuk wordt ervan beschuldigd betrokken te zijn geweest bij de moord op 27.900 mensen in het nazi-vernietigingskamp Sobibor in Polen. De nu 89-jarige man ontkent en zegt juist zelf slachtoffer van de nazi’s te zijn. Hij zou hebben gediend in het Sovjetleger en als krijgsgevangene van de nazi’s in verschillende kampen hebben vast gezeten.

Israël
John Demjanjuk wordt in 1920 geboren als Ivan Demjanjuk in de Oekraïne. In 1952 emigreert hij naar de Verenigde Staten. In de jaren zeventig speelt zijn vermeende oorlogsverleden voor het eerst op. Hij wordt er door Israël van beschuldigd ‘Iwan de Verschrikkelijke’ te zijn, de kampbeul van het vernietigingskamp Treblinka in Polen. Israël vraagt de VS om zijn uitlevering.

Jarenlang vecht Demjanjuk zijn uitlevering aan, maar in 1986 wordt hij toch uitgeleverd aan Israël. Daar wordt hij twee jaar later ter dood veroordeeld. Het Israëlische Hooggerechtshof bepaalt echter dat er sprake is van een persoonsverwisseling en vijf jaar na zijn doodvonnis wordt Demjanjuk vrijgesproken. In 1993 keert hij terug naar de VS.

Opnieuw beschuldigd
Het oorlogsverleden van Demjanjuk blijft hem echter achtervolgen. In 2001 staat hij weer terecht wegens betrokkenheid bij oorlogsmisdaden. Ditmaal niet als bewaker van Treblinka, maar van het vernietigingskamp Sobibor. De rechter acht deze beschuldigingen bewezen en omdat Demjanjuk zijn oorlogsverleden heeft verzwegen toen hij emigreerde naar de VS, verliest hij in 2002 zijn staatsburgerschap. De weg is vrij om hem opnieuw uit te leveren.

Duitsland
In Duitsland is Demjanjuk inmiddels aangeklaagd vanwege zijn vermeende betrokkenheid bij misdaden in het kamp Sobibor. De VS honoreren het uitleveringsverzoek en in mei van dit jaar wordt hij uitgeleverd aan Duitsland. Daar wacht hij in een cel in München op zijn proces.

Nederlandse getuigen
Het Duitse recht maakt het mogelijk dat nabestaanden van slachtoffers mogen deelnemen aan het proces. 22 Nederlanders die hun familie verloren in Sobibor maken gebruik van deze mogelijkheid.

In NOVA vanavond een reportage over het proces tegen Demjanjuk waarin ook twee Nederlandse getuigen aan het woord komen.

 

In dezelfde uitzending

 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief