de code van Witteman
23 JAN 08
Als premier Balkenende Ferry Mingelen na afloop van het wekelijks televisiegesprek een muilpeer verkoopt, omdat hij ontevreden is over de vraagstelling, krijgen we dat niet te zien bij het programma Pauw&Witteman.
Als de Amerikaanse president tijdens de camera-repetitie vlak voor een televisietoespraak een grap maakt over het plat bombarderen van Rusland; als een minister van Buitenlandse Zaken iets onaardigs zegt over een collega niet wetende dat de microfoon open staat; of als Rob Oudkerk het tegen burgemeester Cohen over 'kutmarokkanen' heeft en dat bij toeval wordt geregistreerd, dan is dat nieuws, wereldnieuws soms. Maar niet volgens Paul Witteman.
Dat is althans de strekking van de column die Paul Witteman in de VARA-gids van 26 januari schreef. Het programma is immers afgelopen of nog niet begonnen, de opmerkingen zijn niet bedoeld voor uitzending en de code leert dat beelden dan niet uitgezonden mogen worden. Welke code dat precies is en van wie, legt Witteman niet uit.
De column van Witteman gaat over wat inmiddels 'het wijnincident' heet, na afloop van een spraakmakende uitzending van Pauw&Witteman. Joran van der Sloot - tot twee maal toe aangehouden op verdenking van moord op Nathalie Holloway en tot twee keer toe vrij gelaten - was na afloop van de uitzending zo boos over de vraagstelling van medegast Peter R. de Vries, dat hij hem een glas wijn in het gezicht gooide.
Dat deed hij ten overstaan van een volle studio waarin onder meer een journalist van het Radio 1 Journaal zat. Het incident werd de volgende dag dan ook breed uitgemeten op de radio, op teletekst en met foto's op de website van VARA-presentator Francisco van Jole.
Terecht, want het was nieuws. Het leert ons iets over het karakter van Van der Sloot. Meer misschien nog dan het gesprek zelf. Toch windt Witteman zich er buitengewoon over op dat NOVA het bewuste fragment de volgende dag uitzond. Net als tientallen andere rubrieken daarna in binnen- en buitenland.
Waar P&W-regisseur Bert van der Veer liet weten dat hij, als hij bij NOVA had gewerkt, hetzelfde had gedaan, laat Witteman zijn verontwaardiging de vrije loop. 'Diefstal', schrijft hij, en 'schending van de code'. Misschien doelt hij op afspraken die zijn gemaakt na het incident met de ouders van Joran van der Sloot, die de beelden het liefst wilden wissen.
Met diefstal heeft het allemaal weinig te maken. Wel met de gesel die de televisiejournalistiek van vandaag teistert: de afspraken die vooraf met de gasten worden gemaakt over wat wel en niet gevraagd wordt en over wat wel en niet gezegd wordt. Het resultaat van deze onderhandelingsjournalistiek zijn de uitgeschreven en gerepeteerde toneelstukjes die we zo vaak te zien krijgen. Eén van de beste interviewers van de Nederlandse televisie, en dat is Witteman, hoort daar stelling tegen te nemen in plaats van te klagen als iemand een keer niet aan zo'n voorstelling mee wil doen.
Als iemand in een televisiestudio ten overstaan van publiek en met camera's die nog altijd op hem zijn gericht iemand anders een glas wijn in het gezicht gooit, moet hij niet verbaasd zijn dat dat naar buiten komt. Witteman doet alsof dat van dezelfde orde is als een visagist die het haar van de minister-president ordent. Hij weet natuurlijk wel beter. Sterker nog, als hoofdredacteur van NOVA had Witteman hetzelfde gedaan. De vraag blijft hangen voor wie zijn woede nou eigenlijk bedoeld is. Die is in ieder geval een ernstiger zaak waard.