Twan Huys - Crisisverhalen deel II
10 MRT 09
‘Meneer Huys, u wordt bedankt. U trok een deurtje open dat ik zo goed mogelijk op slot had gedaan!’, schrijft de 79-jarige Ruth van der Steenhoven.
Zoals zovelen van u beschrijft Ruth de diepe misère, het gebrek aan alles, de lange rijen stempelende mannen bij het stadhuis, het koperen belastingplaatje op de fiets en vooral de peilloze schaamte. ‘Armoe is een versleten jas, die je ieder dag aan moest'.
Bedeling
Oud-voorzitter van de Industriebond FNV, Arie Groenevelt, inmiddels 82 jaar, stuurt me zijn nooit eerder gepubliceerde memoires getiteld: 'De lotgevallen van een crisiskind'. Een fragment: ‘Tijdens een periode van werkloosheid en ziekte van mijn vader stond de nood mijn moeder tot aan de lippen. De kleren van mijn zussen en mij waren tot op de draad versleten. Een werkloze kon in uiterste nood een beroep doen op Maatschappelijk Hulpbetoon. Moeder zette de schaamte opzij en trok met ons naar de ‘bedeling’. Kinderen die kleding van de bedeling droegen zagen er allemaal hetzelfde uit. Dat wilde ik helemaal niet. Maar mijn gejammer hielp niet en dus kreeg ik ondergoed dat zo stijf was als een plank. Ik huilde tranen met tuiten toen ik naar school werd gestuurd’.
DUW
En dan was er dus de Dienst tot Uitvoering Werken, de DUW. Voor werklozen betekende dat ver van huis gedwongen kanalen graven of de aanleg van het Amsterdamse Bos. Fokje Snoek herinnert zich hoe haar vader maandagochtend vroeg met de bus vertrok en zaterdagmiddag uitgeput terugkwam. ‘Ze sliepen op strozakken in barakken en als je geluk had, kreeg je tien gulden loon. Als je schep brak bij het werk moest je zelf voor een nieuwe zorgen. Mijn vader was communist, strijdbaar en intelligent. Maar van die strijdbaarheid bleef weinig over in die harde tijd’.
'Dieven'
Het meest schrijnende verhaal komt van W.K. Hoekstra. ‘Het dorp Houtigehage waar ik op 4 september 1930 ben geboren was een van de armste gebieden van Friesland. Meer dan de helft van de mannen was zonder werk. Als jongetje van zes zag ik kinderen op blote voeten door de sneeuw naar school lopen, de tere lichaampjes bibberden van de kou, want warme kleding was er niet. De armoede bracht werkloze mannen er toe ’s nachts aardappelen te stelen bij boeren. Het was een noodzakelijke, maar gevaarlijke overlevingstrategie. Het kwam wel eens voor dat ‘dieven’ werden gepakt en veroordeeld tot gevangenisstraf. Daarmee werd het lot van hun gezinnen nog erger. Als ik dit zo opschrijf komen de emoties weer bovendrijven’.
Twan.Huys@novatv.nl
Naar Boven