Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

Politiek stuntwerk in crisistijd

27 MRT 09

Wouter Bos die vertrouwt op de 'automatische stabilisatoren' als wapen tegen de crisis; Flip de Kam die uitlegt dat niets doen inderdaad een miljardenimpuls oplevert. Agnes Jongerius die pleit voor 'fiscalisering van de aow'; Bernard van Praag die stelt dat het verhogen van de aow-leeftijd de huidige crisis in elk geval niet oplost.


Wat ook de oogst moge zijn van drie weken crisisberaad, het heeft in elk geval een scala aan nieuwe begrippen, meningen en raadselachtige uitspraken opgeleverd. Het duizelt de kiezer, de kijker, die het allemaal nauwelijks kan volgen en snakt naar helderheid.

Het is lastig om aan die wens te voldoen, al is het maar omdat in de discussie vier verschillende crises met elkaar zijn verweven: de economische recessie, de klimaatproblemen, het dreigend tekort aan grondstoffen en de vergrijzing. Alsof de economische neergang op zichzelf al niet gecompliceerd genoeg is. Die onderscheidt zich immers van eerdere crises door zijn fundamentele karakter. Het gaat ditmaal om een systeemcrisis, die de feilen van ongebreideld kapitalisme en onbekommerd marktdenken heeft blootgelegd en waarbij de vraag is of traditionele reflexen als het openen van de kredietkraan en het verlagen van de rente wel heilzaam zullen uitwerken.

Kakofonie
Wat ook niet bijdraagt aan de duidelijkheid is dat het kabinet wekenlang tobt over een antwoord op die crisis, en vervolgens komt met een plan dat nog openstaat voor aanpassing door vakbonden en werkgevers. Zo gaat het nog zes maanden duren voordat duidelijk is of de pensioenleeftijd wel of niet naar 67 gaat.

Geen wonder dat de Tweede Kamer, althans de oppositie, het kabinetsplan heeft onthaald op een kakofonie van afkeurende geluiden. Zijn ze eindelijk aan de beurt, moeten de parlementariërs nog een half jaar wachten voor ze spijkers met koppen kunnen slaan.
Niet dat het veel uitmaakt, want zolang de regeringspartijen de rijen gesloten houden valt er weinig te morrelen aan het compromis van Bos, Balkenende en Rouvoet. SP, VVD, Groenlinks en PVV kunnen alleen punten scoren door zich ferm te profileren in de publiciteit - bijvoorbeeld door boos weg te benen uit de Tweede Kamer.

Het levert misschien spektakel op -doet het altijd goed op de televisie- maar kiezer noch kijker schiet er veel mee op. De gespeelde (?) woede van Geert Wilders appelleert slechts aan gevoelens van onzekerheid en onvrede in een maatschappij vol boze en bezorgde burgers. Hij zal de woorden van CDA-fractievoorzitter Van Geel, die zich liet ontvallen dat er weinig aan het coalitieakkoord te amenderen valt, in dank hebben aanvaard. Een beter alibi voor zijn wegloopactie had hij zich niet kunnen wensen.

Polderpolitiek
Met oprechte bezorgdheid over de parlementaire democratie heeft de verontwaardiging van de oppositiepartijen weinig van doen. Ze mogen dan parmantig om spreken van achterkamertjespolitiek, Noord-Koreaanse toestanden of het politbureau van Bos en Balkenende, maar in werkelijkheid is het optreden van kabinet en regeringspartijen een puntgaaf voorbeeld van de polderpolitiek die dit land sinds jaar en dag kenmerkt. Het is geen toeval dat het coalitieakkoord sterk doet denken aan het akkoord van Wassenaar in 1982.

Niks nieuws onder de zon dus, alle modieuze woorden over transparantie en dualisme te spijt. De rol van de Tweede Kamer nu is niet anders dan de rol van het parlement toen. Als de regeringspartijen een gesloten front vormen, kan de -per definitie verdeelde- oppositie niet veel meer dan doen dan de zwakke punten in het akkoord bloot te leggen, vanuit de eigen visie alternatieven te ontwikkelen en, althans op onderdelen, verbeteringen voor te stellen die op de sympathie van een meerderheid kunnen rekenen.

Bestaansrecht
De oppositie heeft daarmee een belangrijke taak. Zij kan de kiezer een dienst bewijzen door het coalitieakkoord te fileren en uiteen te rafelen. Dat schept in elk geval helderheid over de vraag welke crisis het kabinet precies probeert te bezweren, wat de keuzes zijn en hoe eensgezind de coalitie werkelijk is.

Een parlement dat de kracht van argumenten niet meer voorop stelt en zich overgeeft aan politiek stuntwerk, verliest zijn functie. Zoals ook een actualiteitenrubriek die alleen oog heeft voor het spektakel van de dag zijn bestaansrecht verspeelt. Televisie is beeld, maar dat beeld spreekt niet altijd voor zichzelf. Er zijn vragen te beantwoorden en raadsels te ontwarren. Daar kan niemand voor weglopen.

Naar boven

Tags:
Hoofdredactioneel commentaar
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief