Dit is het NOVA-archief. Vind en bekijk de NOVA-reportages, dossiers, en opinie-artikelen.

peiling of misleiding?

3 OKT 07

Oorlog in de wereld van de politieke peilers. De aanval is geopend door Maurice de Hond, die zijn pijlen heeft gericht op NOVA en onderzoeksbureau Interview-NSS.

We maken ons schuldig aan bewuste misleiding, zo lezen we in een persbericht dat De Hond de ether heeft ingestuurd.

Geen geringe beschuldiging. Wat is er aan de hand? Nadat Rita Verdonk door de VVD-fractie aan de kant werd gezet, dook ze met 5 zetels op in de politieke barometer. Op zich opmerkelijk, want Verdonk is nog steeds lid van de VVD en heeft zelfs nog niet aangekondigd als zelfstandige partij verder te gaan.

Toch rinkelden onmiddellijk de alarmbellen bij Maurice de Hond. Geen wonder, want via zijn eigen peil.nl kwam De Hond op maar liefst 21 zetels voor Verdonk. Een getal dat volgens hem veel beter de keuze van de kiezer weergeeft. Hij sommeerde NOVA en Interview dan ook de barometer aan te passen, maar verder dan een nijdige briefwisseling kwam het niet. Vandaar die aanklacht: bewuste misleiding. We waren immers gewaarschuwd?

De vraag is wie we dan precies misleiden. Het publiek? Daar zou iets voor te zeggen zijn als er morgen verkiezingen zouden zijn en er inderdaad een aparte lijst Verdonk zou zijn. Dat is niet het geval. We zouden de beschuldiging terug kunnen kaatsen met het verwijt dat De Hond het publiek misleidt door in zijn peiling een niet bestaande partij (Verdonk) expliciet als keuzemogelijkheid te bieden - in tegenstelling tot Interview, dat in het geheel geen partijen noemt en alleen de vraag stelt 'op wie 'u' zou stemmen als er op dit moment verkiezingen zouden zijn'. Maar dat doen we dus niet. Het levert alleen maar een oeverloos partijtje moddergooien op, terwijl het bewijs van enig gelijk niet te leveren valt.

Inderdaad: het publiek heeft voorlopig niets te kiezen, dus valt er ook niets te misleiden. Al die peilingen hebben met elkaar gemeen dat ze gissen naar een virtuele werkelijkheid die morgen weer anders kan zijn. De ene peiler (De Hond) laat de actualiteit van de dag wat meer meespelen dan de ander (Interview) en dat verklaart de verschillen. Als Verdonk een week lang in de schijnwerpers staat, zal ze in de peiling hoger scoren als je de ondervraagden de mogelijkheid biedt op haar te stemmen. Maar dat effect kan snel wegebben als ze een tijdje geen krantenkoppen meer scoort.

In de politieke barometer treden dergelijke effecten minder sterk op, simpelweg omdat de ondervraagde zelf op de gedachte moet komen dat je Verdonk kunt beschouwen als een aparte politieke partij. Dat heeft voordelen. De barometer is minder gevoelig voor de hype van de week en geeft - zeker op wat langere termijn - een beter beeld van de richting waarin de kiezer zich beweegt.

Er zijn ook nadelen, vooral als er sprake is van een politieke chaos aan de vooravond van de echte verkiezingen. Dat bleek in 2002 na de breuk tussen Fortuyn en Leefbaar Nederland. De politieke barometer - Maurice de Hond laat niet na er op te wijzen - telde direct na die breuk 16 zetels voor LN en 6 voor Fortuyn. Dat gaf geen reëel beeld van de keuze van het electoraat, zoals al spoedig zou blijken. In april, nog ruim voor de verkiezingen, klom Fortuyn met zijn LPF naar zo'n 20 zetels in de barometer, terwijl LN zakte naar 2. Over dat corrigerend vermogen van de barometer rept De Hond dan weer niet in zijn persbericht.

Terug naar de omstreden peilingen rond Rita Verdonk. Wat betekent dit alles nu voor haar electorale aanhang? De 5 zetels die Interview meet in de barometer geven een bodem aan, maar geven geen goed beeld van haar potentieel - daar heeft Maurice de Hond een punt. Maar dat geldt ook voor de 21 zetels die De Hond zelf meet: dat is niet meer dan een dagkoers. Om het werkelijke potentieel te meten - zie ook de verklaring van Interview-NSS - is apart onderzoek nodig. Dus los van de reguliere peilingen, die pas op langere termijn duidelijkheid geven over de kansen van een partij Verdonk. Een partij die er voorlopig nog helemaal niet is. Waarmee nog maar eens is benadrukt: peilingen bewegen zich in een schijnwerkelijkheid en geven een richting aan. Ze moeten niet al te letterlijk worden genomen.

Wie dat wel doet, is bezig met misleiding. Van zichzelf.

Lees hier de laatste reactie van Interview-NSS

 

Tags:
 

Extra Informatie

  •  
  •  

Het NOVA Archief

Vind en bekijk de reportages die zijn uitgezonden in NOVA in het NOVA-archief.

NOVA Archief