Rudi van Dantzig
Amsterdam, 4 augustus 1933 - Amsterdam 19 januari 2012

Vanochtend is in zijn woonplaats Amsterdam choreograaf en schrijver Rudi van Dantzig overleden.“De gedrevenheid van Rudi, zijn vuur, dat is wat ons altijd bij zal blijven. Het is onvoorstelbaar dat dit vuur in hem nu gedoofd is. Wij zijn allemaal ongelooflijk verdrietig dat hij niet meer bij ons is en tegelijkertijd zijn we intens dankbaar dat we hem gekend hebben. Met het heengaan van Rudi verliest ons land een inspirerend choreograaf en artistiek leider, en een groot man.” - Ted Brandsen, artistiek directeur Het Nationale Ballet

Rudi van Dantzig is een van Nederlands grootste kunstenaars. Weinig mensen hebben zo hun stempel op Het Nationale Ballet en de Nederlandse danswereld gedrukt als Van Dantzig: hij maakte ruim vijftig balletten, veelal met Toer van Schayk als decor- en kostuumontwerper. Moderne creaties zowel als bewerkingen van legendarische klassiekers, die op hún beurt vaak uitgroeiden tot klassiekers.

Van Dantzig heeft met vele dansers in binnen- en buitenland gewerkt die hij wist te inspireren teneinde gestalte te geven aan zijn visie – corps de ballet-dansers net zo goed als sterdansers zoals Rudolf Nurejev, Alexandra Radius, Clint Farha en zo vele anderen. Zijn werk - emotioneel, intens en expressionistisch - leverde hem de bijnaam ‘Dostojevski van de dans’ op.

Rudi van Dantzig begon zijn danscarrière in 1952 bij Gaskells Ballet Recital, de voorloper van Het Nationale Ballet. Na de oprichting in 1961 van Het Nationale Ballet werd hij bij het gezelschap huischoreograaf en was hij co-artistiek directeur van 1967 tot 1971 en artistiek leider van 1971 tot 1991. In die hoedanigheid heeft hij een ongelooflijke bijdrage geleverd aan de bloei van de danskunst in ons land. Zijn naam zal voor altijd verbonden blijven aan het gezelschap dat hij jarenlang heeft geleid en tot wereldfaam heeft gebracht. Onvergetelijke choreografieën van zijn hand zijn onder meer Nachteiland, Monument voor een gestorven jongen, Geverfde Vogels, Niemandsland, Tij en ontij, Blown in A Gentle Wind, Ginastera, Vier letzte Lieder, Voorbij gegaan, Onder mijne voeten, Want wij weten niet wat wij doen, Aartsengelen slachten den hemel rood, Herinneringen uit het ondergrondse en Pleisterplaats.

Ter gelegenheid van zijn 75e verjaardag eerde Het Nationale Ballet zijn voormalige artistiek leider in 2009 met een programma dat aan hem en aan zijn werk was gewijd. Nog afgelopen september danste het gezelschap een deel uit Vier Letzte Lieder tijdens het Gala – 50 jaar Het Nationale Ballet en integraal tijdens het jubileumprogramma Goud, samen met werk van Hans van Manen en Toer van Schayk. Van Dantzigs veelgeprezen versie van Het Zwanenmeer was afgelopen oktober en november te zien in Het Muziektheater Amsterdam en is tot in met maart 2012 in het land te zien. Romeo & Julia, het eerste avondvullende ballet van Rudi van Dantzig uit 1967, keert in maart 2013 terug bij Het Nationale Ballet.

Ted Brandsen over Rudi van Dantzig:
www.het-ballet.nl/nieuws/nieuws/2012/01/19/rudi-van-dantzig/



Onderscheidingen
 Van Dantzig werd onderscheiden met de Prix de la Critique 1961, de Choreografieprijs 1956 en 1970 van de stad Amsterdam, de Sonia Gaskellprijs 1985, de Life Achievement Award 2002 van de Benois de la Danse, en de Zilveren Penning 2005 van de stad Amsterdam. In 1969 werd Van Dantzig benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau en in 1991 tot Officier in dezelfde orde. In Duitsland ontving hij in 1982 het Verdienstkreuz am Bande.
 
Schrijver
 Rudi van Dantzig is ook bekend geworden als literair schrijver. In 1986 verscheen zijn romandebuut Voor een verloren soldaat; in 1993 publiceerde hij Het spoor van een komeet, een boek over zijn herinneringen aan Rudolf Nureyev, en in 2003 verscheen Het leven van Willem Arondeus. Andere werken van zijn hand zijn: Olga de Haas: een herinnering, Fata morgana van de schone vergankelijkheid, Afgrond, De bruid staat rechts van u en Toen gij naakt en bloot waart.
Documentaires en registraties
Tijdens zijn leven zijn er vele documentaires en reportages gemaakt over Rudi van Dantzig waaronder Uit de kunst: Een choreograaf en zijn werk (1972), Een mensenleven (1978), Vlinders – een film over dans en dansers (1978), Live/Life (1979), Schijnbewegingen – Over voetbal en dans (1988) en Leven of dansen (1991). Belangwekkende registraties van zijn choreografieën zijn onder andere Monument / Nachteiland (1970), Vier letzte Lieder (1977), Het Zwanenmeer (1988) en Romeo & Julia (1996).

website www.eenlevenlangtheater.nl

Lijst van choreografieën
In totaal maakte Van Dantzig ruim vijftig balletten, grotendeels voor Het Nationale Ballet, maar zijn choreografieën stonden en staan nog steeds ook op het repertoire van vele buitenlandse gezelschappen. Hieronder een overzicht van de balletten die hij in Nederland maakte.

Nachteiland
Premièredatum: 20 januari 1955

Tij en ontij
Premièredatum: 8 juni 1956

Symphonie nr. 29
Premièredatum: 13 juni 1957

De disgenoten
Premièredatum: 15 juni 1958

Klein avondspel
Premièredatum: 6 maart 1959

Giovinezza
Premièredatum: 5 september 1959

Vergezicht
Premièredatum: 7 april 1960

Jungle
Premièredatum: 20 december 1961

Ombres
Premièredatum: 19 maart 1963

Een Finse auto
Premièredatum: 8 december 1964

Monument voor een gestorven jongen
Premièredatum: 19 juni 1965

Mozart-symphonie
Premièredatum: 3 februari 1966

Romeo en Julia
Premièredatum: 16 februari 1967

Ogenblikken
Premièredatum: 14 januari 1968

Giulio Cesare
Premièredatum: 13 februari 1969

Epitaaf
Premièredatum: 26 juni 1969

Astraal
Premièredatum: 21 december 1969

De touwen van de tijd
Premièredatum: 16 juni 1970

Onderweg
Premièredatum: 26 oktober 1970

De Droom
Premièredatum: 4 maart 1971

Geverfde vogels
Premièredatum: 13 oktober 1971

Après visage
Premièredatum: 15 juni 1972

Hier rust: een zomerdag
Premièredatum: 28 mei 1973

Ramifications
Premièredatum: 1 juli 1973

Orpheus
Premièredatum: 21 februari 1974

Romeo en Julia
Premièredatum: 19 december 1974

Suite voor jonge dansers
Premièredatum: 25 mei 1975

Collective Symphony
Premièredatum: 18 juni 1975

Blown in A Gentle Wind
Premièredatum: 9 oktober 1975

Ginastera
Premièredatum: 5 juni 1976

Isadora
Premièredatum: 11 oktober 1976

Vier letzte Lieder
Premièredatum: 16 mei 1977

Gesang der Jünglinge
Premièredatum: 16 november 1977

Over een donker huis
Premièredatum: 20 maart 1978

Life
Premièredatum: 11 juni 1979

Voorbij gegaan
Premièredatum: 12 september 1979

Antwoord gevend
Premièredatum: 5 april 1980

Onder mijne voeten
Premièredatum: 10 december 1981

Pique dame
Premièredatum: 8 april 1982

Room at The Top
Premièredatum: 18 november 1982

Niemandsland
Premièredatum: 12 februari 1983

Ik hou gewoon m'n adem in
Premièredatum: 3 juni 1983

De lof der zotheid
Premièredatum: 27 oktober 1983

Petits pas door petits rats
Premièredatum: 28 mei 1984

Want wij weten niet wat wij doen
Premièredatum: 5 maart 1985

Afzien
Premièredatum: 28 maart 1986

Buigen of barsten
Premièredatum: 12 juni 1987

Het zwanenmeer
Premièredatum: 31 maart 1988

Aartsengelen slachten den hemel rood
Premièredatum: 22 maart 1990

Herinneringen uit het ondergrondse
Premièredatum: 15 juni 1990

Pleisterplaats
Premièredatum: 15 juni 1994

Lommer
Premièredatum: 14 juni 2002

Zwanenmeer Bijlmermeer
Premièredatum: 4 juni 2006