Verdwenen kleurstoffen

Sommige kleurstoffen werden op een in onze ogen onacceptabele manier verkregen.

Deze kleuren worden nu niet meer vervaardigd, hoogstens voor restauratiewerkzaamheden.
Tot in het begin van de twintigste eeuw werd bijvoorbeeld de kleur ‘mummiezwart’ gebruikt. Vanaf de 17de eeuw werden Egyptische mummies op grote schaal opgegraven en naar Europa geëxporteerd. Deze mummies werden vervolgens vermalen om zwarte kleurstof te verkrijgen. In de mummies zat namelijk een hoog percentage asfalt dat gebruikt was bij het balsemen. Mummiezwart was nog tot ca. 1925 verkrijgbaar in de handel.

Een andere kleur die op gruwelijke wijze werd gewonnen was purper. De kleur purper gold lange tijd als een koninklijke kleur, vergelijkbaar met goud. De stof werd verkregen uit de purperslak (nucella lapillus). Deze moest hiertoe levend uit het huis gehaald worden waarna de pigmentklier werd los- en opengesneden. De vrijkomende kleurloze vloeistof kreeg onder invloed van de lucht een purpere kleur. Purper was erg kostbaar omdat het proces van verzamelen en bewerken van de slakken zeer arbeidsintensief was.

aanschouwelijk onderwijs

1658 - De uit Tsjechië gevluchte opvoedkundige Johann Comenius vestigt zich in Amsterdam. Hij is van mening dat alle kinderen, ongeacht aanleg, afkomst of geslacht, naar dezelfde scholen moeten kunnen. De beste onderwijsmethode is volgens hem het aanschouwelijk onderwijs, met veel plaatjes en weinig tekst. Zijn gedachten zullen pas eind 19de eeuw ingang vinden. Op de laat 17de-eeuwse gravure een school voor kinderen - jongens én meisjes - uit de deftige stand.