Cornelis Pietersz. van Polanen was een bakker en in zijn tijd een rijke man. Hij bezat maarliefst drie huizen aan de Leidse gracht het Rapenburg en daarnaast een herberg genaamd ‘Graaf Lodewijk’.
Dat hij gefortuneerd was blijkt niet eens zozeer uit zijn huizenbezit; in de zestiende eeuw waren er nog nauwelijks banken waardoor investeren in onroerend goed als een spaarmiddel werd gebruikt. Zijn rijkdom blijkt echter wel uit de boedelinventaris die is opgemaakt in 1583: een lijst met daarin een opsomming van alle spullen die in het huis van zijn weduwe Marijtgen Jacobsdochter (Van Polanen stierf in 1575) en hun 3 kinderen Jacob, Thonis en Claes zijn aangetroffen.
In deze lijst staan enkele bijzondere objecten. Zo waren zij in het bezit van meerdere spiegels; dit hadden alleen rijke mensen. Verder waren zij in het bezit van een kandelaar met zes poten, terwijl de meeste mensen maximaal één kaars in huis hadden. Ook hadden zij wel drie schilderijen in huis, waarvan één op doek. Dat was in die tijd bijzonder (en dus kostbaar): de meeste schilderijen werden op panelen gemaakt.
Aan het Rapenburg woonden in de zestiende eeuw niet alleen rijke mensen. Integendeel, het was juist een heel gemengd gezelschap wat er woonde. Tussen de grotere panden stonden kleine huisjes.
Di heeft met de uitbreiding van de stad Leiden te maken. Dat is heel anders gegaan dan in een stad als Amsterdam, waar de grachtengordel uit de grond is gestampt voor de elite. Het Rapenburg is geleidelijk gegroeid; de straat heeft zich langzaam opgevuld met huizen.
Wel had het Rapenburg in die tijd een veel landelijker karakter dan nu, dat blijkt ook uit de boedelinventaris van de voorouder van Menno Bentveld. Hij was in het bezit van twee “coebeesten” (twee koeien), die hij had ondergebracht bij zijn zwager Rippert Jansz. aan het Noordeinde.
Meer info over het Rapenburg:
- Fock, C.W. (1987), Wonen aan het Leidse Rapenburg door de eeuwen heen, in: Klep e.a. (red.), Wonen in het verleden, pp. 189-206, Amsterdam: NEHA
- Lunsing Scheurleer, Th.H., Fock, Willemijn C., Van Dissel, A.J. (1992), Het Rapenburg, wonen aan een Leidse gracht, Leiden: Rijksuniversiteit Leiden.
