Sociale strijd

De voorouder van Menno Bentveld werkte in de Leidsche Katoenfabriek in een periode dat er vaak werd gestaakt.

Tussen 1880 en 1925 kwamen de arbeiders van de Leidsche Katoenfabriek opvallend vaak in actie, zeker vergeleken met die van de wolfabrieken in dezelfde stad. In 1895 vonden er zelfs twee grote weversstakingen plaats.

Dit moet de voorouder ven Menno Bentveld, Johannes, hebben meegemaakt: Hij werkte toen in de fabriek. De eerste staking ontstond op 13 juni 1895 toen een werknemer van de fabriek eigenhandig een spoeltje aan had gescherpt en hij voor straf werd weggestuurd voor acht dagen. Dit betekende een week geen loon! Zijn collega’s in de fabriek werden hier zo boos over dat zij alleen weer aan het werk wilden gaan als hij niet zou worden weggestuurd. Nu werden alle stakers voor 8 dagen weggestuurd.

Toen het werk na deze periode weer werd hervat, bleek dat de grondstof (garen) van erg slechte kwaliteit was, waardoor de arbeiders minder zouden kunnen verdienen. Er volgde een tweede grote staking.

Uiteindelijk is er een commissie benoemd om bemiddelend op te treden tussen de directeuren van de katoenfabriek en de arbeiders. Er is overeenstemming gekomen: de wevers werden betere grondstoffen beloofd. Op 4 juli 1895 gingen de arbeiders van de Leidsche Katoenfabriek weer aan het werk.

Deze katoenweversstaking in Leiden staat natuurlijk niet op zichzelf. Aan het einde van de negentiende eeuw verzetten arbeiders zich in allerlei plaatsen en in allerlei sectoren tegen de slechte omstandigheden. Er werden vakbonden opgericht, maar in vergelijking met andere landen zijn arbeiders in Nederland zich pas laat gaan organiseren. Ook is de verhouding tot de werkgevers altijd relatief gematigd gebleven. Een belangrijke oorzaak hiervoor is de late industrialisering van Nederland.


Meer info over sociale strijd in Leiden:

- http://www.dirkvaneck.nl/
- http://www.leidenarchief.nl/
- Goddijn, H.P.M. (1964), De weversstakingen van 1895 in de Leidse katoenfabriek, Leids jaarboekje 1964. p. 71-92.

openinge 'De Volharding'

1928 - Onder het zingen van de Internationale wordt in Den Haag het gebouw 'De Volharding' geopend, voor de gelijknamige arbeiderscoöperatie gebouwd naar een ontwerp van J. Buijs en J.B. Lürsen. Op de gedeeltelijk glazen gevel, die als lichtreclame fungeert, verschijnen wisselende boodschappen van de coöperatie.

Gerelateerde artikelen


Ondertussen in de...

Nieuwe tijd
Nieuwe tijd
1960-heden
Nederland barst haast van de welvaart maar er is veel onvrede en de zuilen wankelen...