Verre Verwanten
Periodes

Volle middeleeuwen

900-1300
Het einde van het Karolingische Rijk komt in zicht wanneer de Noormannen tussen 810 en ± 1000 de Nederlanden steeds vaker binnenvallen.

Graafschappen en vorstendommen ontstaan en daarmee ook regionale soevereiniteit. Op politiek, economisch en cultureel vlak krijgen de steden, graafschappen en hertogdommen steeds meer invloed.

Het Duitse rijk, waar de Nederlanden sinds 925 deel van uit maken, is in de 11e eeuw op zijn hoogtepunt. Daarna brokkelt de macht van de Duitse keizers af en groeit de invloed van de graafschappen en hertogdommen en die van de steden.

Daarnaast begint de internationale politiek een grotere rol te spelen. De macht van de bisdommen neemt af en de kruistochten vinden in deze periode plaats.


Klik op de plaatjes om meer te weten te komen over een onderwerp of gebeurtenis uit deze periode.
       
Op deze 15de-eeuwse miniatuur wachten engel en duivel gespannen op de uitslag van het gewetensonderzoek.
Vechten om de ziel van de stervende 		Twee krankzinnigen, in 1673 uitgebeeld door Pieter Xavery.
Door de duivel bezeten 		Op de 14de-eeuwse afbeelding zijn dergelijke geselaars te zien.
Schreeuwen om vergiffenis 		De marteldood van de heilige Lucia, omstreeks 1500 geschilderd door de Meester van de Kruisafname.
Hulp van hemelse specialisten
Op de litho van Willem Steelink uit 1892 ontvangt Karel de Kale in 870 de Noorman Rorik in Nijmegen.
De terreur van de Noormannen 		Het Lombardhuis aan de Delftse Camaretten in de 18de eeuw.
Van Lombardhuis tot bank van lening 		Grote Romaanse kerken, zoals de Sint-Servaas in Maastricht hebben vaak meerdere torens.
Romaans: kloek en gesloten 		Tussen de gewelfvelden zaten ribben die de druk afvoerden naar pijlers. Zo konden de muurvlakken lichter worden en de raamopeningen groter.
Gotiek: open en licht
Het telmerk uiterst links, in een kapbalk van de 16de-eeuwse kerk in Wognum, is doorgekrast en ernaast opnieuw aangebracht.
Ambachtelijke prefab 		Rond een burcht werd veelal een groot aantal hoeves gebouwd.
In en om het kasteel 		Gravure uit 1540 van kasteel het Vredenburg in Utrecht, waar in de Middeleeuwen de stad omheen werd gebouwd. De houten huizen rond het kasteel zijn nog goed zichtbaar.
Opkomst van de steden 		Op deze tekening uit 1816 zijn de middeleeuwse houten gevel en de werkruimte van een ijzerhandel in Middelburg goed zichtbaar.
Wonen en werken
Plattegronden, zoals die van de stad Deventer in de tweede helft van de 16de eeuw hiernaast, laten duidelijk zien hoe de stadsmuur de middeleeuwse stad tot eenheid smeedde.
Het ‘steenwerc’ rond de stad 		Een 15de-eeuwse school met links de meester en zijn onafscheidelijke roede.
De harde hand van de meester 		Op de prent uit de 17de eeuw het ondervragen van een verdachte door de Inquisitie.
Kerkelijke rechtspraak 		Op de afbeelding Graaf Willem III, bijgenaamd de Goede, laat een wegens corruptie veroordeelde baljuw terechtstellen.
Rechtspraak op het platteland
Prent uit de 17de eeuw van de Bredase schepenbank.
Overheid als rechtsvervolger 		Anoniem schilderij van een terechtstelling uit circa 1640.
Korte metten 		Bedevaartgangers op weg.
Berouw komt na de zonde 		Het bezoeken van gevangenen op een schilderij van omstreeks 1510.
Op water en brood
Sommige bedevaartplaatsen lagen betrekkelijk dicht bij huis, zoals Amersfoort waar in 1444 een miraculeus beeldje van Maria was gevonden.
Op bedevaart 		Jeruzalem op een kaart uit de 12de eeuw uitgebeeld met een deel van de omgeving. Binnen de cirkel (de stadsmuur) is links onder meer Golgotha te zien, de plaats waar Christus was gekruisigd.
Boetetocht naar Jeruzalem 		Adel en burgerij droegen in de Middeleeuwen schoenen en laarsjes van stof of zacht leer dat naar de voet was gevormd.
Hoosbloccen, tripjes en poulaines 		Op haar graftombe draagt Margaretha van Brabant een gorgerette, gecombineerd met een stijve ring van stof rondom het hoofd.
Creatief met hoofdtooi
Utrechters smeken om genade, in hun hemd en op blote knieën. Ze doen dat bij Willem IV, graaf van Holland. Holland en Utrecht lagen in de 14de eeuw voortdurend met elkaar overhoop.
In het hemd gezet 		Interieurontwerp voor De Brakke Grond, Wim Vesseur, 1962.
Tien eeuwen theatergeschiedenis 		Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen
Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen 		Brielle, Op 1 april verloor Alva z'n bril.
Nieuwe website vestingsteden
Twee krankzinnigen, in 1673 uitgebeeld door Pieter Xavery.
Door de duivel bezeten

Graaf Floris V

Graaf Floris V van Holland laat een aantal kastelen bouwen, waaronder het Muiderslot. Op het Haagse Binnenhof breidt hij het jachtpaleis van zijn vader, graaf Willem II, uit met een feestzaal in gotische stijl, de Ridderzaal. Veel gotische ornamenten zijn ontleend aan de natuur, zoals het driepasmotief (klavertjedrievorm) en het roosvenster. In het afgebeelde spitsboograam is het vlamvormige visblaas - motief verwerkt.
meer kronieken| Meer
Colofon | Contact