Eerste flatgebouw en woontoren

In de jaren twintig werd gezocht naar een woonoplossing voor lageinkomensgroepen.

Architecten bestudeerden voor zo’n minimumwoningde mogelijkheden van hoogbouw. Die was echter duur omdat het ontbrak aan gestandaardiseerde bouwmethoden.

de Bergpolderflat in Rotterdam.
[klik voor vergroting]
Toch had Nederland een Europese primeur met een flatgebouw van meer dan vijf woonlagen en bestemd voor arbeidersgezinnen: de Bergpolderflat in Rotterdam (foto met achtlagig flatgebouw).

Ze werd tussen 1932 en 1934 gebouwd naar een ontwerp van W. van Tijen (1894-1974), J.A. Brinkman (1902-1949) en L.C. van der Vlugt (1894-1936). De woningen hadden een oppervlak van nog geen 50 m2, dus diende de ruimte economisch te worden benut.

Zo waren er weinig binnenmuren; overdag werd de ouderslaapkamer (met opklapbed!) bij de woonkamer getrokken.

Nieuw was ook de constructie: een staalskelet met betonnen platen. Grote onderdelen waren geprefabriceerd, zodat bij de bouw ongeschoolde arbeiders konden worden ingezet.

In de Bergpolderflat werden ideeën gecombineerd die later algemeen zouden worden, zoals de galerijflat met balkon, een centraal trappenhuis en open glaswanden.

Tegelijkertijd kwam in dezelfde periode, aan de vooravond van de crisisjaren, het luxe appartementsgebouw in de mode. Het had aantrekkelijke voorzieningen, zoals een parkeergarage en gezamenlijk personeel.

Zo’n woonhotel was het Nirwana in Den Haag (foto onder), tussen 1926 en 1930 gebouwd door J. Duiker (1890-1935) en J.G. Wiebenga (1886-1974).

Deze eerste woontoren van Nederland had onder meer een café-restaurant, een leeszaal, een wasserij, een winkel en garages en was uitgevoerd in gewapend beton.

Voor zulke woningcomplexen ontbrak het in Nederland echter nog aan ervaring. De betonnen muren bleken te dun, waardoor in het betonijzer roestvorming optrad.

Nirwana in Den Haag.
[klik voor vergroting]

galgenveldjes

1618 - Gilles van Ledenbergh belandt wegens landverraad in het gevang en pleegt zelfmoord. Zijn lijk wordt een jaar lang bewaard in een kist en vervolgens met kist en al opgehangen op het galgenveld aan de Trekvliet buiten Den Haag. Op de afbeelding detail van de kaart van Dordrecht van Pieter Bast uit 1596 met een galgenveld op een eilandje in de Noord.