Door gebrek aan natuursteen, is Nederland opgetrokken in baksteen. Alleen dure gebouwen zoals het Amsterdamse Stadhuis, zijn gebouwd met natuursteen.

Tot in de 14e eeuw waren alle huizen van hout. Maar door brandgevaar in de steden en het tekort aan bomen, koos men daarna voor steen. En natuursteen is er niet in Nederland. Daarom bakten honderden steenfabrieken langs de rivieren vanaf die tijd bakstenen.  
 
De eerste bakstenen in Nederland werden gebruikt voor kloosters en kastelen. Ze worden kloostermop genoemd. Die stenen waren fors vergeleken met de huidige baksteen. Dat komt omdat de bouwers de ouderwetse natuursteen gewend waren.

In de 16e en 17e eeuw groeiden de steden explosief. En de vraag naar bakstenen steeg. Overal verschenen steenbakkerijen. En de stenen werd steeds kleiner omdat ze dan  gemakkelijker te vervoeren waren en goedkoper om te bakken.

Aan de kleur van de baksteen, kun je zien waar ze vandaan komen. De kleur is namelijk afhankelijk van de kleisoort. Stenen uit Leiden en andere Rijnsteden zijn dakpannenrood. Dat komt door de vette klei waar weinig zand in zit. Klei uit de Waal bij Nijmegen is kalkrijk. Dat zie je aan de gele spikkels in de klei. De steen is dan ook gelig. Hoe hoger op de Waal, hoe geler de stenen. Stenen uit Groningen zijn felrood, doordat er in de klei veel ijzer zit dat bij het bakken oxideert.

Meer lezen:

• Over bakstenen en hun productieproces op www.knb-baksteen.nl