Romaans: kloek en gesloten

De Romaanse bouwstijl, gangbaar tussen circa 1000 en 1250, ontleende twee belangrijke grondprincipes aan de Romeinse architectuur: de rondboog en het tongewelf.
Grote Romaanse kerken, zoals de Sint-Servaas in Maastricht hebben vaak meerdere torens.
[klik voor vergroting]
Bij stenen gewelven is de zijwaartse druk groot. De muren moeten die druk over de gehele breedte opvangen.

Ze zijn daarom dik en hebben kleine raamopeningen. Het exterieur maakt daardoor een gesloten indruk en de verhoudingen van een Romaans gebouw zijn nogal zwaar. Grote Romaanse kerken, zoals de Sint-Servaas in Maastricht (afbeelding rechts) hebben vaak meerdere torens.

Het muuroppervlak van deze kerk, die tussen de 11de en 13de eeuw is gebouwd, is versierd met Romaanse ornamenten als lisenen (verticale verdikkingen van de muur) en rondbogen.

Zuiver Romaanse kerken zijn in Nederland zeldzaam. In Groningen, Drenthe en Friesland staat een aantal romanogotische dorpskerkjes, waarin de Romaanse bouwstijl is vermengd met de modernere gotiek. Resultaat: kleine gebouwen met gesloten muren en decoratieve metselverbanden, en een combinatie van Romaanse rondboog- en gotische spitsboogvormen.

Op de onderstaande foto de 13de-eeuwse kerk van het Groningse Bierum. Het opvallendst is de kloeke toren aan de westzijde.

De 13de-eeuwse kerk van het Groningse Bierum. Het opvallendst is de kloeke toren aan de westzijde.
[klik voor vergroting]

naaimachine

1850 - Verschillende Franse en Amerikaanse patenten voor een naaimachine. Isaac Merritt Singer combineert in 1851 een aantal technieken in een bruikbare machine met een verticaal bewegende naald, een horizontaal bewegende spoel, een transportwiel voor de stof en een meegevende persvoet. Het principe van de naaimachine was in 1829 ontwikkeld door de Franse kleermaker Barthelemy Thimonier. Op de afbeelding een reclame uit omstreeks 1860 voor Singernaaimachines, te koop in de chique Amsterdamse Kalverstraat. Singer was weliswaar niet de uitvinder van de naaimachine, maar wist wel de markt te veroveren door een combinatie van uitvindingen in de naaimachines toe te passen.

Relevante tijdvakken