Wanneer het belang van een stad toenam, konden de poorters (stedelingen) bepaalde stadsrechten afdwingen bij de landsheer. Daarmee werden ze in feite onafhankelijk, want ze konden hun eigen bestuur vaststellen en zelf rechtspreken.

Bovendien kregen ze het recht om muren rond de stad te bouwen ter zelfverdediging. Utrecht ontving dit recht als (één van de) eerste(n) in 1122, Zwolle volgde in 1230, Leiden in 1266.

Vaak duurde het geruime tijd voordat de stadsmuren van echt ‘steenwerc’ werden gebouwd. Het was dan ook gebruikelijk dat als burgers door hun eigen stadsbestuur waren veroordeeld, zij hun straf konden afkopen door het leveren van stenen voor de muur.

Plattegronden, zoals die van de stad Deventer in de tweede helft van de 16de eeuw hiernaast, laten duidelijk zien hoe de stadsmuur de middeleeuwse stad tot eenheid smeedde.

De Kamperbinnenpoort in Amersfoort heeft de sloopwoede van de afgelopen eeuwen overleefd.

Het onderstaande schilderij werd in 1820 door Jordanus Hoorn (1753-1833) gemaakt. In 1933 werd de poort volledig gerestaureerd.

Meer weten:
Op www.ngw.nl vindt u een overzicht van de jaren waarin de Nederlandse steden hun stadsrechten hebben verkregen.