Maatschappij van Weldadigheid

Nederland heeft een lange traditie in de armenzorg. Die werd deels ingegeven door religieuze achtergronden, deels door de dreiging die van arme mensen uitging.

De Maatschappij van Weldadigheid werd in 1818 opgericht om armoede te bestrijden. In die tijd leefden er vooral in de steden veel mensen onder slechte omstandigheden. In Drenthe/Friesland werden zogenaamde koloniën gesticht waar deze mensen op een eigen landje te werk werden gesteld.

Eerst was daar de kolonie Frederikoord, daarna Willemsoord en tenslotte Wilhelminaoord. Arme mensen, bedelaars, landlopers, vondelingen en weeskinderen kwamen in zo’n kolonie terecht omdat zij waren voorgedragen door een commissie, die er 1700 gulden voor neertelde om zo’n gezin weg te kunnen sturen. Het gezin kreeg dan een eigen koloniehuisje, meubilair en drie hectare grond om te bewerken. Daarnaast konden ze worden opgeleid tot boer. Alle inkomsten gingen naar de Maatschappij van Weldadigheid. De arbeiders zelf kregen loon uitbetaald in koloniemunten, die ze alleen binnen de kolonie aan nuttige en nodige zaken konden besteden. Zo wilde men voorkomen dat er buiten de kolonie alcohol van werd gekocht.

Op iedere kolonie stonden 100 woningen. Die vielen onder de verantwoordelijkheid van een onderdirecteur, die in de gaten moest houden of er geen rare dingen gebeurden. De Maatschappij had een eigen burgerlijke stand, eigen scholen, kerken en tot 1860 zelf een eigen muntstelsel.

Het landgoed van de Maatschappij van Weldadigheid bestaat overigens nog voor een groot gedeelte. Het wordt verhuurd, er is een hotel en een museum. In het archief van de kolonie zijn ook de namen van alle bewoners terug te vinden die er gewoond en gewerkt hebben.

De Maatschappij zelf bestaat ook nog steeds. Nu beheert zij cultuur- en bosgrond en een aantal (monumentale) panden.

Meer lezen:

 

spoorwegen

1839 - Op 20 september rijdt de eerste trein van Amsterdam naar Haarlem. Het jaar daarop vervoert de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) op haar verlengde lijn 78.000 passagiers, in 1843 470.000 en in 1850 - de spoorlijn is inmiddels doorgetrokken naar Rotterdam - 900.000. Een spectaculair aantal, gezien het totale inwonertal van het land: drie miljoen.Vertrek van de eerste trein (de Snelheid) van Amsterdam naar Haarlem op 20 september 1839, afgebeeld op een tegentableau. Met de vervoermiddelen die in de hoeken staan afgebeeld, ging het vervolgens snel bergafwaarts.

Relevante tijdvakken