Ongemak op wielen

In het midden, oosten en zuiden van het land waren reizigers met het openbaar bij gebrek aan vaarwegen voornamelijk aangewezen op diligence en postkoets.
Een aanplakbiljet voor een nieuwe diligencedienst tussen Alkmaar en Hoorn, in 1883 geopend.
[klik voor vergroting]
Zo lovend er werd geschreven over de trekschuit, zo vernietigend waren de commentaren over met name de diligence. De frequentie van de dienstregeling was laag; op het rijgedrag van de koetsiers was van alles aan te merken; het materiaal bood weinig comfort en nauwelijks ruimte voor bagage, en de wegen waren vaak weinig meer dan karrensporen. Daarbij waren de tarieven hoog, zeker gezien het gebodene.

Bestrate wegen waren een zeldzaamheid. En nog in 1830 schreef een vermoeide reiziger: ‘Tot Waalwijk was de weg tamelijk bruikbaar, maar van hier en vooral van Loon op Zand, waar de weg door een woeste heide loopt tot Tilburg, is dezelve in één woord slecht. Wij konden niet meer dan stapvoets rijden en meermalen stonden wij op het punt van omver te tuimelen’.

Hiernaast een aanplakbiljet voor een nieuwe diligencedienst tussen Alkmaar en Hoorn, in 1883 geopend. Een succes werd de onderneming niet. Want nog steeds gold wat Nicolaas Beets in 1837 had geschreven in zijn Camera Obscura: ‘Dikwijls denken wij er, onder het dooreenwerpen onzer ingewanden, met bekommering aan, wat gelukkiger zou zijn, dood of levend er uit te komen’.

Op de onderstaande ets staat voor het Schielandhuis in Rotterdam omstreeks 1840 de diligence naar Schiedam gereed voor vertrek. Een enkele reis kostte 35 cent, inclusief het tolgeld bij Delfshaven en het drinkgeld voor de koetsier.

Voor het Schielandhuis in Rotterdam staat omstreeks 1840 de diligence naar Schiedam gereed voor vertrek.
[klik voor vergroting]

melaats

1413 - Graaf Willem IV van Holland en Zeeland verordonneert dat ieder die verdacht wordt van melaatsheid zich officieel moet laten schouwen (onderzoeken) in het Haarlemse leprozenhuis. Was het onderzoek positief, dan kreeg de zieke een ‘vuilbrief’ mee. die gaf hem het recht te bedelen of een gratis verblijf in een leprozenhuis. Melaatsen moeten voreger opvallend gekleurde kleding dragen - vaak geel, in de Middeleeuwen de kleur van schande - en met een klepper hun nadering aankondigen zodat iedereen zich snel uit de voeten kon maken. Bovendien moest hij een stok meevoeren, daarmee kon hij aanwijzen wat hij wilde hebben; aanraken mocht hij niets.

Relevante tijdvakken