Historisch rijexamen

Hoewel het verkeer vroeger een stuk minder ingewikkeld was dan nu, bestonden er al eeuwen geleden verkeersregels.

De eerste verkeerswet dateert al uit het Rome van de achtste eeuw na Christus. In deze stad lag aan elke stadspoort een plein dat als parkeerterrein diende. Reiskoetsen mochten alleen in de avonduren en ’s nachts door de straten van de stad rijden. Overdag moesten de koetsen op het plein geparkeerd worden.

Amsterdam bepaalde in 1608 dat er bij elke stadspoort een parkeerterrein diende te komen. Bekende Amsterdamse pleinen als het Haarlemmer-, Leidse-, Weesperplein waren in oorsprong dus parkeerplaatsen!   

Ook de snelheid van koetsen was wettelijk geregeld. Koetsiers mochten in de negentiende eeuw niet sneller dan stapvoets door de stad rijden; alleen postwagens en dokterskoetsen mochten vanwege hun werk een hogere snelheid aanhouden. De verkeersregels waren echter per gemeente geregeld; als een koetsier in een andere gemeente kwam, moest hij zich aan heel andere regels houden!

Sinds de Franse tijd (1795-1814) rijden we in Nederland rechts. Het was één van de maatregelen die Napoleon in zijn hele rijk heeft doorgevoerd. Het leger had als regel bijvoorbeeld aan te vallen op de linkerflank. Links rijden was logisch voor een soldaat te paard: hij had zijn zwaard zo hangen dat hij meteen kon aanvallen als hij links reed. Napoleon veranderde deze regel om zijn vijand te verwarren. Hij begon legers op de rechterflank aan te vallen en liet zijn soldaten rechts te rijden. Omdat de keizer Engeland nooit heeft veroverd, rijdt men daar nog steeds links. In Rotterdam werd rechtshouden pas in 1917 overal verplicht!


Meer info:

  • Kruizinga, J.H. (1958). Van willekeur tot wet: de verkeerswetten door de eeuwen heen. AO-reeks, nr. 729, Amsterdam: IVIO.
  • Staal, P.E. (1977). Automobilisme in Nederland: een geschiedenis van gebruik, misbruik en nut. Zutphen: Walburg Pers.
  • Jobé, J. (1977). Van Koetsen en karossen. Haarlem: De Haan.
  • Website over de geschiedenis van het verkeer
  • Website over rechts rijden in het verkeer
  • Website rijtuigmuseum in Leek op www.rijtuigmuseum.nl

Utrechtse galg

1674 - Nadat de Utrechtse galg aan de Engelenburch, bij de Vaartse Rijn, tijdens een storm is omgewaaid, dienen omwonenden een verzoekschrift in de galg te verplaatsen wegens ‘afschouwelijck gesicht ende den reuck van de doode, half, jae geheel verrotte misdadigers die men aldaer pleeght tentoon te stellen’.

Relevante tijdvakken