Tegelijkertijd begreep Den Haag ook wel dat veel gezinnen in problemen zouden komen als hun kinderen niet langer konden bijdragen aan het gezinsinkomen. Er was dus een gerede kans dat leerplicht de toch al schrijnende armoede alleen maar zou vergroten.

Daar kwam bij dat een groot deel van de bevolking het nut van een leerplicht niet inzag. Opklimmen op de maatschappelijke ladder was voor velen toch niet mogelijk.

Voor het leven dat de meeste volkskinderen te wachten stond, leek onderwijs daarom eerder een last dan een noodzaak. De invoering van de leerplichtwet liet dan ook tot 1900 op zich wachten.