In dezelfde periode lokte de economische bloei van de jaren zestig veel arbeiders uit landen rondom de Middellandse Zee. Opstanden tegen de communistische regimes in Oost-Europa leidden tot de eerste naoorlogse vluchtelingenstromen.

In de jaren tachtig en negentig maakte de democratisering van het luchtvervoer het voor velen mogelijk zijn land te ontvluchten. Het bracht jaarlijks duizenden asielzoekers naar Nederland.

Het wegvallen van het IJzeren Gordijn, de slechte economische situatie in Oost-Europa en etnische oorlogen op de Balkan zorgden opnieuw voor de komst van grote groepen vluchtelingen. Bij hen, en vooral bij Afrikanen en Aziaten, is vaak moeilijk vast te stellen wat de werkelijke reden van hun komst is. Welkom zijn ze lang niet altijd.

Volgens een opinieonderzoek uit 2000 meent 41 procent van de Nederlanders dat deze vreemdelingen crimineler zijn dan zijzelf, vindt 51 procent dat ze overlast veroorzaken, maar zegt 66 procent dat politieke vluchtelingen moetten worden opgevangen.

De Nederlandse bevolking is tussen 1990 en 2000 gegroeid van 14.893.000 tot 15.862.000. Meer dan de helft van die groei komt voor rekening van niet-westerse allochtonen. Eind 20ste eeuw hadden zo’n 2.700.000 ingezetenen een niet-Nederlandse achtergrond. Van hen kwamen ruim 1.700.000 uit Afrika, Zuid-Amerika en Azië.

De autochtone bevolking groeide in die tien jaar ongeveer met twee en de allochtone met zo’n dertig procent. De tweede generatie etnische minderheden in het land was zelfs met 49 procent gegroeid. Bijna 12 procent van de bevolking was inmiddels allochtoon; in de vier grote steden gold dat voor ongeveer 35 procent.