In 1631 dienden Haarlem en Amsterdam bij de Staten van Holland een verzoek in tussen beide steden een trekvaart te mogen graven. Ze voerden daarvoor drie redenen aan.

Een trekvaart zou de reistijd tussen beide steden aanmerkelijk bekorten omdat ze in rechte lijn zou worden aangelegd; het publiek zou verzekerd zijn van vaste reistijden omdat de trekschuit niet afhankelijk was van de wind, en de trekvaart zou de handel tussen de twee steden bevorderen.

De Staten gaven toestemming en in 1634 was de vaart gereed. Het succes dat deze eerste trekvaart inderdaad ten deel viel, bracht andere steden op hetzelfde idee, met het gevolg dat vanaf 1640 een ware trekvaartmanie ontstond en de gewestelijke autoriteiten werden bedolven onder de aanvragen.

Eindresultaat was dat omstreeks 1700 een netwerk van 415 kilometer trekvaart was ontstaan, waarin 22 steden waren opgenomen.

Op de tekening rechtsboven: omdat halverwege Haarlem en Amsterdam slechts een smalle strook grond het Haarlemmermeer scheidde van het IJ, was er geen ruimte voor een trekvaart. Passagiers moesten uitstappen en een paar honderd meter verderop een andere schuit nemen.

Onderstaande afbeelding: gezicht op de Houtmarkt te Amsterdam, in de 18de eeuw geschilderd door Hendrik Keun. Rechts ligt een trekschuit afgemeerd.