Zaterdag 18 september : Montezuma, Opera in drie akten

Wereldpremière: 6 januari 1755, Hoftheater, Berlijn

Componist: Carl Heinrich Graun
Librettist: Frederik II van Pruisen (Frederik de Grote) ; zijn Franse libretto is vertaald in het Italiaans door Giampietro Tagliazucchi

Rechtstreekse uitzending vanuit het Teatro del Canal in Madrid

Montezuma: Flavio Oliver, countertenor
Eupafórice: Lourdes Ambriz, sopraan
Tezeuco: Rogelio Martin, countertenor
Pilpatoé: Lucía Salas, sopraan
Erissena: Lina Lóperz, sopraan
Hernán Cortés: Adrián Popescu, countertenor
Pánfilo de Narváez: Christophe Carré, countertenor

Elyma Chorus & Concerto Elyma olv. Gabriel Garrido

Presentatie : Hein van Eekert
Gast : Marijke Schouten

De opera begint om ongeveer 20:00 uur op Radio4

SYNOPSIS
Situatie
Het is 1519. De Spanjaard Hernán Cortes reist dwars door Mexico van de kust naar de hoofdstad met een gevolg van 300 man. Onderweg onderwerpt hij met wreed geweld alle steden en dorpen.
De hoofdstad is onbeschermd; de Mexicaanse troepen oefenen buiten de stad. Onbewust van het dreigende gevaar bereidt keizer Montezuma zich voor op zijn huwelijk met Eupafórice, koningin van Tlaxcala.

Eerste akte
Montezuma droomt van Eupafórice en denkt na over de vrede in zijn keizerrijk. Zijn generaal Pilpatoè heeft vlakbij de hoofdstad een groep vreemdelingen ontmoet. Ze zijn volgens de generaal bewapend met de ‘bliksemstraal van de goden’, en ze doorkruisen Mexico met de ‘snelheid van de wind’. Hun leider eist een ontmoeting met de keizer. Pilpatoè is verontrust en gelooft dat de vreemdelingen een bedreiging voor de keizer vormen, maar Montezuma wuift zijn angst weg.

Eupafórice is ook bang voor Montezuma – volgens het orakel zal op haar trouwdag Mexico getroffen worden door rampspoed. Om haar te sussen overhandigd Montezuma haar daarop zijn kroon.
Generaal Pilpatoè brengt het nieuws dat de Spanjaarden nu hun kamp hebben opgeslagen nabij de muren van de stad. Montezuma gaat akkoord met een ontmoeting met hun ambassadeur Narvès. Deze groet hem namens de ‘grootste van alle monarchen’, de Spaanse koning. Montezuma verzoekt Narvès zijn leider naar de stad te halen.
Montezuma wijst opnieuw de zorgen van Pilpatoè af. Als de vreemdelingen mensen zijn, zal hij hen beschermen; als het goden zijn zal hij hen vereren.

Tweede akte
Buiten de stadsmuren brengen Montezuma en zijn entourage geschenken voor de Spanjaarden. Montezuma nodigt hun leider, Hernán Cortes, uit op het paleis. Cortes verzoekt daarop de keizer ook zijn mannen toe te laten tot de stad. Montezuma gaat akkoord.
Later die dag openen de mannen van Cortes op diens bevel het vuur op de wachters van Montezumas paleis. De wachters vluchten, opgeschrikt door het geweldige lawaai. Montezuma is gealarmeerd en komt kijken. Keizer en conquistador staan tegenover elkaar.
Cortes verkondigd dat Mexico nu aan de koning van Spanje toebehoord. Montezuma moet nu de Spaanse god aanbidden en zijn primitieve geloof afzweren. Montezuma wordt natuurlijk boos en als hij agressief reageert neemt Cortes hem gevangen. Montezuma veroordeelt de Spaanse god.
Hernán Cortes heeft nu een plan. Om zijn macht over Mexico te consolideren wil hij Eupafórice huwen. Zij wijst hem resoluut af, zelfs als hij dreigt Montezuma te doden.
Met hulp van Pilpatoè en Tezeuco, bedenkt Eupafórice een plan om Montezuma te bevrijden. Het Mexicaanse leger is nu ingelijfd door de Spanjaarden, maar Pilpatoè zal de soldaten en de bevolking aanzetten tot een revolte, en met Montezuma eenmaal aan het hoofd van die revolte, de vreemdelingen uit de stad verdrijven.

Derde akte
Eupafórice is tot de cel van Montezuma doorgedrongen, met de hulp van de Spaanse cipiers, die ze heeft omgekocht met Mexicaans goud. De Spanjaarden zijn dan begonnen met het bijeendrijven van de Mexicanen. En in de cel meldt Tezeuco dat de Spanjaarden lucht hebben gekregen van deze bevrijdingsactie. Montezuma spoort Eupafórice aan te ontsnappen – hij zal blijven en vechten. Maar zij zegt niet te vluchten zonder hem, waarop Montezuma besluit toch mee te gaan.
Cortes heeft Pilpatoè gevangen genomen en zijn rechterhand Narvès heeft de ontsnapte Montezuma en Eupafórice weten te onderscheppen. Pilpatoè en Eupafórice claimen beiden het plan voor Montezumas bevrijding te hebben bedacht. Eupafórice biedt haar leven aan in ruil voor dat van Montezuma, maar Cortes wil Montezumas leven alleen sparen als de keizer zich bekeerd tot het christendom en Eupafórice met hem trouwt. Zij weigert. Montezuma wil liever dood dan dat hij zich onderwerpt aan Cortes. Cortes twijfelt niet en beveelt zijn terechtstelling.
Eupafórice vertelt Cortes dat zij Montezumas troepen heeft bevolen de stad in brand te steken en niet in de handen van de vijand te laten vallen. Ze trekt een mes en doodt zichzelf. Cortes beveelt de slachting van alle Mexicanen.