In de zomer van 1817 daalde dat aantal naar een kleine 3500 mensen. In dat jaar schreef David van Lennep over de thuiswevers in Leiden: ‘Driekwart van hen leven in een bedompt vertrek; zoo uitgeput van arbeid, dat de verstramde leden hen nauwelijks nog met loomen tred van de slaapstede naar het weefgetouw en van dit naar de slaapstede voeren konden.’

In de loop van de 19de eeuw trokken arbeiders massaal van het platteland naar de grote stad. Omdat er nauwelijks woonruimte was, kwamen ze terecht in vochtige keldertjes, op kamertjes, in sloppen en stegen. Amsterdam telde aan het eind van de negentiende eeuw minstens 5.000 kelderwoningen, waar meer dan 20.000 mensen leefden.

De enorme vraag naar woonruimte zorgde voor een gouden tijd voor speculanten en huisjesmelkers. De ene stadswijk met hoge, sombere huurkazernes na de andere werd uit de grond gestampt. Op kwaliteit leek niemand te letten. Soms stortten hele huizenblokken kort na de bouw weer in.