Men is minder op de hoogte van doodsoorzaken dan tegenwoordig. Bovendien is het stervensuur een dramatisch moment omdat wordt bepaald of je naar de hemel, de hel of het vagevuur zal gaan.

Gebruiken en rituelen geven houvast aan de nabestaanden. Een aantal van deze rituelen zijn sterk gestoeld op bijgeloof. Er wordt gedacht dat de dood een aanwezige in het vertrek van de overledene mee kan nemen de dood in.

Het spiegelbeeld wordt gezien als de weerspiegeling van de ziel. Doordat de ziel van de overledene in de spiegel aanwezig is, zou de dood zich met iemand anders spiegelbeeld kunnen vergissen. Het gebruik om de spiegel af te dekken, houdt direct verband met deze angst. De spiegel wordt dus afgedekt, maar er zijn nog meer gebruiken.

Wat gebeurt er in de zeventiende en achttiende eeuw als iemand op sterven ligt? Zodra iemand op sterven ligt wordt de ziekentrooster ontboden. De ziekentrooster bidt voor de getergde ziel. Is de stervende katholiek, dan wordt hij of zij bediend door een pastoor.

Als het moment van sterven naderbij komt, dan worden de buren en de naaste verwanten erbij gehaald. Burenhulp is verplicht, mocht je niet te hulp willen schieten dan kan je zelfs een boete krijgen. De buren moeten de klok luiden en de kist dragen. Na het overlijden drukt de meest naaste verwant de ogen dicht en wordt een afscheidskus gegeven. Er wordt een spiegel voor zijn mond gehouden om te kijken of de overledene misschien nog niet dood is en nog ademhaalt.

Als de dood op deze manier is vastgesteld, wordt er een laken over de dode gelegd, worden de gordijnen dichtgedaan, de klok stilgezet en de spiegel afgedekt. Spiegels en schilderijen worden omgekeerd, er wordt een graflantaarn buiten opgehangen en een strooibusje opgehangen aan de zwart geschilderde deurpost. Rijken laten hun voorkamer met zwarte stof behangen. De dode wordt opgebaard. De verwanten varlaten hierna de kamer.

Meer info:
http://www.volkscultuur.nl
http://www.uitvaartmuseum.nl/
http://www.dodenakkers.nl/
http://www.rijksmuseum.nl/dood/

Literatuur:
Jager, Jef de (1981), Rituelen. Nieuwe en oude gebruiken in Nederland, Utrecht: Het Spectrum
Kok, H.L., A. de Wilde en G. Boerhof, (1998) Begraven & begraafplaatsen. Monumenten in ons bestaan. Utrecht: Stichting Teleac
Kok, H.L. (2005) Thanatos: de geschiedenis van de laatste eer, Heeswijk-Dinther
Schotel, G.D.J. (1869) Het maatschappelijk leven onzer voorvaderen in de 17e eeuw, Haarlem: Kruseman, Hoofdstuk over de dood p. 390-418