Het Nederlands is een mengproduct van Fries, Frankisch en Saksisch. Maar het Nederlands en het Fries hebben elkaar eeuwen lang beïnvloed.

In de middeleeuwen was Friesland een autonoom gebied en ééntalig. Het Oudfries was niet alleen spreektaal maar ook de officiële taal van het bestuur en de rechterlijke macht. Aan het eind van de zestiende eeuw verloor Friesland zijn onafhankelijkheid en werd het deel van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Friesland kreeg echter wel een eigen stadhouder en ook het bestuur bleef in Friese handen.

Wel werd het Nederlands ingevoerd als officiële schrijf- en spreektaal voor het bestuur, op scholen en in de kerk. Als spreektaal werd het Fries teruggedrongen naar het platteland en nauwelijks door het Nederlands beïnvloed. Geschreven werd het nauwelijks. De middenlaag van de Friese bevolking sprak Stadsfries (een soort mengvorm van Hollands en Fries) en de bovenlaag bediende zich van het Nederlands.

Pas met de komst van de romantiek in de negentiende eeuw ontstond er in Friesland een Fries taalbewustzijn. In 1879 werd het Fries gestandaardiseerd en kreeg het zijn eerste officiële spelling. De twintigste eeuw bracht nog meer verbeteringen voor het Fries. Sinds 1937 mag het Fries op de basisscholen worden onderwezen en sinds 1980 is het zelfs een verplicht vak. Ook kunnen tegenwoordig officiële documenten in het Fries worden opgesteld.

Uit het verhaal van Grote Pier blijkt hoe belangrijk de Friese taal is geweest in de geschiedenis van Friesland.

“Is is begjin 16e ieu as hierlegerkes by nacht en ûntiid omstrúne oer ús gea. De Swarte Heap wurde se neamd. Frjemdlingen binne it.
Binne se út op ’e macht? Och, almeast binne it rôversbinden út op bút, op dea en ellinde. Moederaasje kinne se net, gjinien wurdt sparre.
Yn dy dagen is Grutte Pier noch boer by Kimswert. Letter, as er sels ek alles kwyt is, sil er de grutte oanfierder wurde yn ’e striid om de Fryske frijheid. Mar nó, no is er al op syn iepenst… Wee, de frjemdling dy’t yn syn hannen falt… is it in spion, is it in Saks, is it in Hollanner?
Pier wit wol rie. ‘Sis my nei’, graut er: ‘bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries!’  Stammeret de oare der dan yn om, dan binne dat fuort syn lêste wurden...” 

En in het Nederlands:

“Het is begin 16e eeuw als huurlegertjes bij nacht en ontij onze streek onveilig maken. De Zwarte Hoop worden ze genoemd. Vreemdelingen zijn het.
Zijn ze uit op de macht? Och, veelal zijn het roversbenden die uit zijn op buit, op dood en ellende. Mededogen kennen ze niet, niemand wordt gespaard.
In die dagen is Grote Pier nog boer bij Kimswerd. Later, als ook hij alles kwijt is, zal hij de grote aanvoerder worden in de strijd om de Friese vrijheid. Maar nú, nu al is hij waakzaam…
Wee, de vreemdeling die in zijn handen valt… is het een spion, is het een Saks, is het een Hollander? Pier weet weet er wel raad mee: ‘Zeg mij na’, bromt hij: ‘boter, brood en groene kaas, wie dat niet kan zeggen is geen echte Fries!’ Begint de ander dan te stamelen, dan zijn dat gelijk zijn laatste woorden…”
(tekst en vertaling Mindert Wijnstra)

Meer informatie:
- Bremmer, Rolf (2004), Hir is eskriven. Lezen en schrijven in de Friese landen rond 1300. Hilversum: Uitgeverij Verloren
- Duijff, Pieter (2002), Fries en stadsfries. Den Haag: Sdu Uitgevers
- http://www.ned.univie.ac.at/publicaties/taalgeschiedenis/nl/fries.htm