De drukbezochte paardenwedstrijden op de heide bij Bussum zijn uitgelopen op een enorme verkeerschaos. Zowel de Koning als de Koningin, die hierbij aanwezig waren, hebben hiervan echter niets gemerkt, omdat ze toen al waren vertrokken. Geheel volgens het draaiboek hadden ze al plaatsgenomen in de extra trein naar Apeldoorn.

De chaos ontstond meteen na afloop van de wedstrijden toen tienduizenden bezoekers naar het nabijgelegen treinstation liepen om vanaf daar naar huis te gaan. Alhoewel er extra materiaal was ingezet kon deze enorme toestroom niet worden verwerkt en liep de situatie volkomen uit de hand. Het is een wonder dat er geen doden of gewonden zijn gevallen, blijkt uit een ooggetuigenverslag.

Ook de bezoekers die met de koets of paardentram waren gekomen, zaten vast in het verkeer. Onze verslaggever sprak van een verbazend aantal rijtuigen, die een file zonder eind veroorzaakten. Deze toestand heeft enkele uren geduurd, van half vijf tot negen uur ’s avonds. Deze wanordelijkheden vormden de enige smet op de dag, die voor de rest uiterst gemoedelijk was verlopen.

Het was namelijk een bijzonder schouwspel geweest, daar op de heide bij Bussum. Naar schatting 30.000 mensen kwamen er bijeen om er te kijken naar de paardenwedstrijden van de Nederlandse Harddraverij en Renvereniging. Het leek haast een nationale feestdag, ook omdat Koning Willem III en Koningin Emma bij het feest aanwezig waren.

Op deze vreemde plek, zo midden op de heide, hadden de organisatoren, de heren Van der Peck en Bauschultze, er alles aan gedaan om het hun koninklijke gasten naar de zin te maken. Onze society-verslaggever nam er een kijkje en stuurde ons door dat er op de heuvel een grote tribune was gebouwd, speciaal voor de Koning en de Koningin. Op verzoek van Zijne Majesteit moest een open terrein gemaakt worden, opdat van de koninklijke tribune de sprong over een sloot met hindernis goed kon worden bekeken.

De Nederlandse adel was er talrijk vertegenwoordigd. Vanaf die plek was het beste zicht op de ellipsvormige baan, waarop de paarden in actie zouden komen. Er was een salon met een terras gebouwd, enkele toiletkamers en een keuken. Een keur van bloemen sierde de vergulde spiegelbakken. Langs de heuvelglooiing stonden rijen keurige planten. Om de uitslagen van de wedstrijden zo snel mogelijk door te geven aan de wedkantoren werd voor deze speciale gelegenheid een telegraafkantoor uit de grond gestampt. Meteen na afloop werd dat weer afgebroken.

De eerste bezoekers arriveerden om een uur of tien uur in de ochtend, waarmee de omgeving een vrolijk en levendig aanzien kreeg. Al snel bleek hoe druk het zou worden, want voor de ingang verscheen een file van open wagens, boerenkarren, de Amsterdamse paardenbus en glazen wagens. Zowel uit de richting Hilversum als Amsterdam leverden de treinen duizenden bezoekers af. Zelfs buitenlandse paardenliefhebbers bezochten Bussum; voornamelijk Duitsers en Engelsen. Alle bezoekers waren gedecoreerd met de eivormige toegangsbewijzen in het knoopsgat.

Om elf uur waren er tienduizenden bezoekers op het terrein, allemaal in afwachting van de komst van de Koninklijke Familie. Op de tribune zaten de adelijke families, op het middenterrein namen duizenden mensen plaats met manden en koffers vol eet- en drinkwaren. Na een half uur wachten, het was inmiddels half twaalf, arriveerde de koninklijke trein vanuit Apeldoorn met de Koning en de Koningin. Speciaal voor deze gelegenheid was er een perron gebouwd, waar ze werden ontvangen door de burgemeester van Bussum, het bestuur van de Nederlandse Harddraverij en Renvereniging en de dame du palais. De Koning en de Koningin reden vanaf het perron in een open rijtuig met vier paarden en voorrijders naar de tribune, onder het gejuich van de talrijke menigte en terwijl de kapel het Wilhelmus deed horen.

Op de koninklijke tribune ontving Hare Majesteit van een jongedame een boeket. De Koningin droeg een crème wandeltoilet met zacht blauw afgezet, wit satijnen mantel met donzen rand, witten hoed met rosé veer en wit satijnen zonnescherm. Zijne Majesteit onderhield zich in burgergewaad met enige heren, de juichende menigte groetende met hoed en hand.

Meteen erna begonnen de wedstrijden, wat voor de bookmakers - vier Duitse firma's en een Belgische – het moment was om aan het werk te gaan. De Koning en de Koningin hebben de wedstrijden met de meeste opmerkzaamheid gevolgd. Met luide toejuichingen werd de winnaar begroet.

Aan het eind van de middag leidde Zijne Majesteit de Koningin van de trappen van de tribune naar het rijtuig, onder luide vreugdekreten van de omstanders. Hiermee werd het einde van het koninklijke bezoek ingeluid, want het paar keerde terug naar de koninklijke trein. Een lang aangehouden juichtoon uit duizenden monden begeleidde onze Koning en Koningin totdat de vorstelijke rijtuigen uit zicht waren verdwenen. Van de verkeerschaos daarna hebben zij daarom geen enkele last gehad.

Dit verhaal is gebaseerd op de verslagen uit ‘Het Algemeen Handelsblad’, ‘De Tijd’, ‘Het Rotterdamsch Nieuwsblad’, ‘Het Nieuws van den Dag’ en ‘De Gooi- en Eemlander’ in de week van 21 tot en met 27 augustus 1881.