Van kruiskozijn tot schuifraam

Tot 1550 werden voor glas-in-loodramen kleine ruitjes gebruikt; daarna werd het mogelijk grotere rechthoeken te snijden.

Op het 17de-eeuwse schilderij van Hendrick van der Burch (1627-1699) (onder) zijn dergelijke glas-inlood-ramen afgebeeld.

17de-eeuws schilderij van Hendrick van der Burch (collectie 'Glorie van Delft' in Stedelijk Museum Het Prinsenhof te Delft) met glas-inlood-ramen.
[klik voor vergroting]
Toen na 1650 de rechthoekige stukken glas circa 25 cm lang werden, was dat te groot voor glas-in-lood. Voortaan vatte men het glas daarom in houten roeden.

Ook het kruiskozijn veranderde. In 1686 werd uit Frankrijk het schuifraam geïmporteerd. Het werd voor het eerst toegepast in kasteel Het Loo.

Op het schilderij van omstreeks 1835 is een vroeg 17de-eeuws woonhuis op de hoek van de Breestraat-Steenschuur in Leiden te zien. De ramen zijn in de loop van de jaren gemoderniseerd.

Op het andere schilderij zijn de oorspronkelijke kruiskozijnen met glas-in-lood en luiken te zien; op de eerste verdieping 18de-eeuwse schuiframen met houten roeden en op de begane grond een latere raamindeling met nog grotere ruiten.

Een vroeg 17de-eeuws woonhuis op de hoek van de Breestraat-Steenschuur in Leiden (1835).
[klik voor vergroting]

melaats

1413 - Graaf Willem IV van Holland en Zeeland verordonneert dat ieder die verdacht wordt van melaatsheid zich officieel moet laten schouwen (onderzoeken) in het Haarlemse leprozenhuis. Was het onderzoek positief, dan kreeg de zieke een ‘vuilbrief’ mee. die gaf hem het recht te bedelen of een gratis verblijf in een leprozenhuis. Melaatsen moeten voreger opvallend gekleurde kleding dragen - vaak geel, in de Middeleeuwen de kleur van schande - en met een klepper hun nadering aankondigen zodat iedereen zich snel uit de voeten kon maken. Bovendien moest hij een stok meevoeren, daarmee kon hij aanwijzen wat hij wilde hebben; aanraken mocht hij niets.

Relevante tijdvakken