AfleveringenTheresa Wertheim (dagboek)
Categorie: Kampen-
PersoonsgegevensNaam Theresa Wertheim (dagboek) Functie Moeder van een gedeporteerde zoon in Enschede Categorie Kampen VideoRazzia in Enschede Na een sabotagedaad van het verzet in de buurt van Enschede worden tientallen Joden in Enschede en Twente opgepakt en afgevoerd, waaronder de vader van Bert Woudstra. Bron: De Oorlog, deel 5 (1 min. 10 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Theresa Wertheim (dagboek) Functie Moeder van een gedeporteerde zoon in Enschede Categorie Kampen VideoDreiging kamp Mauthausen De Nederlandse Joden die in 1941 opgepakt waren bij de eerste razzia's in Enschede en Amsterdam sterven binnen aan paar weken in kamp Mauthausen. Bron: De Oorlog, deel 5 (2 min. 13 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Theresa Wertheim (dagboek) Functie Moeder van een gedeporteerde zoon in Enschede Categorie Kampen VideoVooroorlogs joods Enschede Joods Enschede had voor de oorlog een mooie nieuwe synagoge (1928) gebouwd, bestond uit ca. 1500 mensen, was vrij hecht, had nauwelijks arbeiders en stond zelfbewust midden in de samenleving. Bron: De Oorlog, deel 5 (1 min. 8 sec.)
In september 1941 werden 102 joden in Enschede opgepakt naar aanleiding van een sabotage-actie van het Twentse verzet.
Een van hen was Martin, de zoon van mevrouw Theresa Wertheim en haar man Ernst. Zij noteerde op 14 september in haar dagboek:‘’s Morgens om 5.40 uur. De bel gaat. We schrikken wakker en kijken uit het raam. Een politieagent met motorwagen vraagt open te doen.
Ernst en ik gaan naar beneden en laten de agent binnen. Hij moet Martin hebben. “Wat is er aan de hand?” Hij weet van niets. Martin kleedt zich aan en we laten hem gaan zonder er echt bij na te denken.’
Later horen Theresa en haar man Ernst dat het om een grootscheepse razzia gaat en dat hun zoon op het politiebureau wordt vastgehouden. Ze maken zich niet zoveel zorgen.
Martin slaagt erin via een politieagent briefjes naar buiten te smokkelen. Een agent laat weten dat hij en de anderen binnen twee à drie weken weer thuis zullen zijn. Maar dat valt tegen.
Na een paar dagen gaat het bericht rond dat de joodse mannen zullen worden afgevoerd. Theresa Wertheim gaat naar kennissen die vlak bij het politiebureau wonen, op 16 september 1941.
‘Een grote gesloten verhuiswagen reed zó voor dat niemand iets kon zien. De auto vertrok onder bewaking van de Gestapo en wij bleven terug.
De weg naar huis was moeilijk, maar hoeveel vreemde mensen mij moed toespraken en mij de hand schudden, dat kan ik nauwelijks beschrijven.'
Vanaf 1 oktober 1941 druppelen de overlijdensberichten in Enschede en Hengelo binnen. Ze komen uit Mauthausen. Ook de familie Wertheim krijgt de boodschap omtrent Martin. In haar verslag schrijft Theresa:
‘Op 21 oktober moest Ernst persoonlijk naar de Gestapo om de officiële mededeling in ontvangst te nemen. De duivels wilden zich met het leed van de joden vermaken, maar zij hebben er geen plezier van gehad omdat de familieleden gewaarschuwd waren en zich zeer goed beheerst hebben.
Zo zijn tot eind november van al die 102 mensen overlijdensberichten aangekomen. Alle berichten kwamen uit Mauthausen, een plaats in Oostenrijk.’
