AfleveringenArnoldus van Walsum
Categorie: Bestuurders-
PersoonsgegevensNaam Arnoldus van Walsum Functie Burgemeester van Zwolle Nationaliteit Nederlandse Categorie Bestuurders VideoReactie op Duitse bezetting De Nederlandse bevolking wacht de Duitse bezettingsmacht op 15 mei 1940 gelaten op, koningin en regering zijn naar Engeland gevlucht en Nederlandse ambtenaren blijven hun werk gewoon doen. Bron: De Oorlog, deel 2 (37 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Arnoldus van Walsum Functie Burgemeester van Zwolle Nationaliteit Nederlandse Categorie Bestuurders FotoArnoldus van Walsum Bron: Andere Tijden, Burgemeester in oorlogstijd
Arnoldus van Walsum wordt in 1938 burgemeester van Zwolle. Als voormalig burgemeester van Vlaardingen staat hij bekend als een kundig bestuurder en goed financieel beheerder.
Volgens zijn zoon Joost een strikte, onkreukbare man. Zeer gelovig en actief lid van de CHU, met als motto: 'Voor God, Nederland en Oranje'.Als op 10 mei 1940 de oorlog in Nederland uitbreekt, is burgemeester Van Walsum al vroeg op het stadhuis. De Duitsers blazen preventief de IJsselbrug op, maar verder zijn er weinig echte oorlogshandelingen in of rond de stad.
Nog voordat de Duitse troepen ’s middags de stad binnenmarcheren, brengt de burgemeester zijn bevolking via de lokale draadomroep op de hoogte van de Duitse inval. Hij probeert de bevolking tot rust te manen en roept op om zich niet onbezonnen tegen de bezetter te gedragen.
Die eerste oorlogsdag heeft de burgemeester zijn eerste confrontatie. Een Duitse officier eist dat Van Walsum zijn burgers opdracht geeft om zijn motor met zijspan over een wegversperring te tillen. Van Walsum weigert. Hij wordt door de officier meegenomen, maar al snel weer vrijgelaten.
Vanaf 14 mei spreekt de burgemeester dagelijks tot zijn burgers via de radio. Op 15 mei heeft net gehoord dat koningin Wilhelmina en de regering naar Engeland zijn vertrokken. Voor hem is dat onbegrijpelijk en zegt in zijn dagelijkse radiopraatje:
‘.. dat de koningin met de regeering vlucht, terwijl er nog jongens voor haar in het vuur gaan, is misdadig’. Een aantal andere burgemeesters in het land denkt er ook zo over maar spreekt zich niet openlijk uit.
In Den Haag valt de toespraak niet in goede aarde. Van Walsum krijgt meteen van verschillende kanten te horen dat hij zich heeft vergaloppeerd en krijgt spijt van zijn woorden. Een paar weken later biedt hij in de krant per ingezonden brief zijn excuses aan voor zijn scherpe bewoordingen.
Van Walsum blijft zich verzetten tegen de Duitse maatregelen. Als hij tot twee keer toe weigert inzage te geven in het bevolkingsregister omdat hij bang is voor mogelijke consequenties voor zijn joodse burgers, is voor de Duitsers de maat vol en arresteren hem.
Van Walsum wordt op 26 juni 1940 vrijgelaten. Diezelfde dag nog wordt hij door de hoogste verantwoordelijke Nederlandse ambtenaar, secretaris-generaal Frederiks van Binnenlandse zaken, in opdracht van de Duitsers, ontslagen.
Na de omstreden radiotoespraak is ook Frederiks Van Walsum liever kwijt dan rijk. Van Walsum is de eerste burgemeester in Nederland die wordt ontslagen vanwege zijn anti-Duitse houding.
Bron:
*'Burgemeester in oorlogstijd' (Andere Tijden)
