AfleveringenKoos van Kaam (interview)
Categorie: Militairen-
PersoonsgegevensNaam Koos van Kaam (interview) Functie Luitenant, commandant van Depot (later: Detachement) Nazending Indië Nationaliteit Nederlandse Categorie Militairen VideoProtest en Indiëweigeraars Er is protest tegen het feit dat dienstplichtigen naar Indonesië moeten. Zo'n 5.000 dienstplichtigen weigeren te gaan (Indiëweigeraars). Ze worden opgepakt, opgesloten in Schoonhoven en voor een deel berecht door de krijgsraad. Bron: De Oorlog, deel 8 (2 min. 5 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Koos van Kaam (interview) Functie Luitenant, commandant van Depot (later: Detachement) Nazending Indië Nationaliteit Nederlandse Categorie Militairen FotoKoos van Kaam Bron: Andere Tijden, Indië-weigeraars
In alle gesprekken met Indiëweigeraars uit Schoonhoven valt direct de naam van luitenant Van Kaam. En nooit in positieve zin.
Van Kaam was de man die hen bij aankomst verhoorde, en die als commandant de verpersoonlijking werd van de bikkelharde aanpak.Van Kaam kent de verhalen. Hij zucht maar eens en zegt: 'Alle frustratie richt zich altijd op mij. Omdat ik de eerste opvang deed, de eerste verhoren, ben ik de verpersoonlijking van wat ze is aangedaan.
Ja, die verhoren gingen op de militaire manier, de manier van destijds. En ik moest proberen er zoveel mogelijk naar Indië te krijgen. Dus daarom hebben ze nu allemaal de pest aan mij, het zij zo, ik heb dat inmiddels wel geaccepteerd.'
Van Kaam glimlacht als de stormbaan ter sprake komt. 'Daar waren die kerels heel goed in, ze waren prima getraind, het waren tijgers. Eens per week deden we “stormbaan met muziek”.
Dan maakten we er een hoop lawaai bij met patronen uit de oorlog, en rook met rookgranaten. Leuk voor het publiek, het hele stadje liep uit.'
Van Kaam heeft jaren later zijn belevenissen in dienst nog eens opgeschreven in nooit gepubliceerde memoires ('Schuins marcheren' getiteld).
Uit dat sterk anecdotische geschrift wordt duidelijk dat Van Kaam ook toen al geen enkel begrip kon opbrengen voor al die jonge mannen die zich aan inscheping naar Indonesië hadden onttrokken en daardoor voor zijn bureau kwamen te staan.
Hij is er nog altijd van overtuigd dat er maar twee weigeringsgronden waren bij zijn ondergeschikten: communisme en angst. Hij geeft aan dat ongeveer de helft van de weigeraars uit Amsterdam of Zaandam kwam en uit een communistisch milieu – zodat hun weigering politiek/ideologisch bepaald was.
De andere helft kwam uit het noorden des lands, vooral veel Friezen. Van Kaam zegt dat ze nooit hun dorp uit geweest waren en daar ook helemaal geen behoefte aan hadden: ze durfden volgens hem niet naar Indië.
Bron:
*'Indië-weigeraars' (Andere Tijden)
