Als een dorp of stad een nieuwe kerk kreeg, werd er een mis gehouden om de kerk in te wijden: een kerkmis. Iedereen kreeg vrij om de nieuwe kerk te bewonderen, dus op de kerkmis kwamen honderden mensen af. Hierbij speelde het ook mee dat ieder die de kerkmis bezocht een aflaat (kwijtschelding voor zonden voor God) van veertig dagen kreeg! Elk jaar werd de inwijdingsdag van de kerk weer gevierd met een groot feest.
    
Doordat veel mensen op de kerkmis afkwamen, volgde al snel de handel. De kermis en de jaarmarkt waren dan ook eeuwenlang synoniem aan elkaar. In de loop van de tijd is de religieuze betekenis van de kermis steeds meer naar de achtergrond verdwenen en kregen handel en vermaak de overhand.

Vormen van amusement die men op de kermis kon vinden waren bijvoorbeeld goochelaars, dierentemmers en verschillende spelletjes. Zo was katknuppelen populair: men stopte een levende kat in een ton en sloeg hier net zo lang met een houten stok op totdat de ton uit elkaar viel en de kat in doodsangst wegrende.

De kermis was ook een bron voor informatie: chirurgijnen vertelden over nieuwe ontwikkelingen in de geneeskunst en wetenschappers toonden hun uitvindingen. Daarnaast was de kermis een plek om eventuele nieuwe liefdes te ontmoeten. Als een jongen een meisje leuk vond, bood hij haar een kermiskoek aan. Nam ze de koek aan, dan betekende dit dat ze geïnteresseerd was.

In de loop der eeuwen is er ook veel kritiek geweest op de kermis. Na de Reformatie in de zestiende eeuw wilden de protestanten het katholieke kermisfeest verbieden, en in de 19e eeuw werd de kermis gezien als een opvoedkundig onverantwoord gebeuren. Door de komst van winkels in de 19e eeuw is langzaam de handelsfunctie van de kermis verdwenen waardoor op de kermis van nu alleen nog maar het amusement is overgebleven!

Meer info: