AfleveringenLiteratuurlijst 1
Nieuwe inzichten over de vredesonderhandelingen in Versailles geeft: Margaret Macmillan,' Parijs 1919 - zes maanden die de wereld veranderden' (Amsterdam, 2005).
Hetzelfde kan gezegd worden van de studie over de Weimarrepubliek Eric Weitz, 'Weimar Germany. Promise and tragedy' (Princeton, 2007).
Nederland
Gedegen studies over de twintigste eeuwse geschiedenis van Nederland zijn: Friso Wielenga, 'Nederland in de twintigste eeuw, Amsterdam' (2009), Ernst H. Kossmann, 'De lage landen 1780/1980. Twee eeuwen Nederland en België , Deel II 1914-1980' (Amsterdam, 1986); Piet de Rooy, 'Republiek van rivaliteiten, Nederland sinds 1813 (Amsterdam, 2002).
Over de Nederlandse neutraliteitspolitiek verscheen: Rolf Schuursma, 'Vergeefs onzijdig. Nederlands neutraliteit 1919-1940' (Utrecht, 2005). Voor de mei-oorlog in Nederland is van belang: H. Amersfoort en P.H. Kamphuis (red.), 'Mei 1940. De strijd op Nederlands grondgebied' (Den Haag, 2005).
Hitler en het Derde Rijk
Tot de beste biografieën over Hitler behoren: Alan Bullock, 'Hitler: leven en ondergang van een tiran' (Utrecht, 1958); Joachim Fest, 'Hitler' (Baarn, 1975) en vooral de meest recente: Ian Kershaw, 'Hitler. dl 1 1899-1936: Hoogmoed en dl 2 1936-1945: Vergelding', (Utrecht, 1999, 2000).
Eén van de beste overzichtswerken over het Derde Rijk is: Michael Burleigh, 'Het Derde Rijk. Een nieuwe geschiedenis' (Amsterdam, 2008) en dat geldt ook voor de driedelige studie Richard Evans, 'Het Derde Rijk' (Amsterdam, 2004).
Fascisme
Terwijl Stanley Payne’s, 'A History of Fascism 1914-1945' (London, 1995), een standaardwerk blijft moeten drie historici worden genoemd die een vernieuwend aandeel hebben geleverd in het debat over de massabewegingen van het fascisme en nazisme. George Mosse voor het Derde Rijk in 'Nazism: a historical and comparative analysis of national socialism' (Oxford, 1978). Emilio Gentile voor het Italië van Mussolini in 'The sacralization of politics in fascist Italy (Cambridge Mass., 1996).
Fascisme per land
De Israëlische historicus Zeev Sternhell onderzocht weliswaar het Franse fascisme maar analyseerde het facsisme als een universele categorie met regionale en cutlurele varianten en plaatste het daarmee in de Europese geschiedenis: 'Neither Left or Right. Fascist Ideology in France' (Berkeley 1986).
De Britse historicus en fascisme-specialist Roger Griffin doet in 'Modernism and Fascism: the sense of a beginning under Mussolini and Hitler' (Basingstoke, 2007), een poging om de continuïteit tussen de moderne cultuur van de tweede helft van de 19de eeuw en de fascistische en nazistische heilstaten aan te tonen.
De socioloog Stefan Breuer en de historicus Dietrich Orlow hebben met hun vergelijkende studies fascisme en nationalisme als Europese verschijnselen verder reliëf gegeven: Stefan Breuer, 'Nationalismus und Faschismus. Frankreich, Italien und Deutschland im Vergleich' (Darmstadt, 2005); Dietrich Orlow, 'The Lure of Fascism in Western Europe. German Nazis, Dutch and French Fascists, 1933-1939' (New York, 2009).
Hitler-Stalin
Voor een vergelijking van de totalitaire systemen zijn daarnaast de dubbelbiografieën van belang: Alan Bullock, 'Hitler en Stalin: parallelle levens' (Amsterdam 2001); Richard Overy, 'The Dictators, Hitler’s Germany and Stalin’s Russia' (London, 2004).
Haffner
De Duitse journalist Sebastian Haffner leverde al tijdens het nazisme lucide analyses van de verhouding van de Dutisers tot hun Führer, die in hun bondigheid nog altijd een uitstekende inleiding vormen: 'Anmerkungen zu Hitler' (München, 1978).
Rassenwetten
Voor de achtergrond van Neurenberger rassenwetten zij verwezen naar: Michael Burleigh and Wolfgang Wipperman, 'The racial state: Germany 1933-1945' (Cambridge, 1991). Dezelfde Burleigh gaf ook een goed overzicht over het euthanasieprogram van de nazi’s en de T4 –Aktion: 'Death and deliverance: ‘euthanasia’ in Germany, c. 1900-1945' (Cambridge 1994).
Vrouwen
Claudia Koonz beschreef hoezeer veel Duitse vrouwen in de ban van de Führer waren geraakt: Claudia Koonz, 'Mothers in the fatherland. Women, the family and Nazi politics' (London, 1987).
Jodenvervolging
Wat de Duitsers van de jodenvervolging wisten, valt te lezen in: David Bankier, 'The Germans and the Final Solution. Public opinion under Nazism' (Oxford, 1992); Bernward Dörner, 'Die deutschen und der Holocaust: was niemand wissen wollte, aber jeder wissen konnte' (Berlin, 2007). David Bankier, I. Gutman (eds.), 'Nazi Europe and the Final Solution' (Jerusalem, 2003), Peter Longerich, '“Davon haben wir nichts gewusst!”Die Deutschen und die Judenverfolgung' (München, 2006).
*met dank aan Dick van Galen Last (NIOD)
