• De Oorlog
• Personen
• Piet  Sanders (interview)

Lettergrootte AAA

Hij schrijft zijn vrouw kort na aankomst dat praten met Soekarno, de president van de niet door Nederland erkende Republik Indonesia, onvermijdelijk zal zijn. Hij voegt er aan toe: 'Zo ooit één pagina uit dit dagboek, dan is deze wel vertrouwelijk.'

Zestig jaar later zegt Sanders in een interview met Andere Tijden dat hij die opmerking toch vooral schreef met het oog op de stemming in Nederland. 'Soekarno werd beschouwd als een landverrader, wij praten niet met Soekarno.'

Eenmaal in Indonesië verandert Sanders snel van inzicht en met hem de overige leden van de Commissie-Generaal.

'Soekarno was internationaal algemeen erkend, hij was de enige gezaghebbende figuur. Wilde je een overeenkomst met de republiek, dan zou er een gesprek met hem moeten komen.'

'De ontvangst was gemengd. Er was het gevoel: je komt wel om te onderhandelen, maar zonder militaire actie komen we er niet uit. Dus dat speelde vanaf het begin bij een aantal mensen, dat er een militaire actie zou moeten komen,' zo herinnert Piet Sanders zich de aankomst in Batavia.

Sanders is net als zijn baas Schermerhorn nooit in Indonesië geweest. Hij vertrouwt op de kennis van zijn eigen assistent, Ivo Samkalden, de latere burgemeester van Amsterdam.

Samkalden is in Nederlands-Indië vlak voor de oorlog begonnen als bestuursambtenaar en heeft tijdens de oorlog in verschillende Jappenkampen gezeten. Sanders en Samkalden zijn beide jonge, slimme juristen.

Zij zorgen in de loop van de besprekingen telkens weer voor zorgvuldige geformuleerde voorstellen waar beide kanten zich in kunnen vinden.

Sanders denkt met warmte terug aan zijn tegenhanger, de secretaris van de Indonesische delegatie, Ali Boediardjo. Beide heren kunnen het op persoonlijk vlak prima met elkaar vinden.

Vrij snel sluit de Commissie-Generaal een wapenstilstand met de Indonesische republikeinen. Het is 14 oktober 1946. Daarna wordt het tijd voor een ontmoeting met Soekarno. Maar waar moet dat gebeuren? Soekarno verblijft in Djokjakarta, de hoofdstad van Republikeins gebied. Een ontmoeting daar is uitgesloten, dat zou teveel controverses oproepen.

Bovendien kan de veiligheid van de Nederlandse delegatie dan niet worden gegarandeerd. Net als er in Nederland mensen zijn die Soekarno en zijn aanhangers liever vandaag dan morgen de hel in wensen, zo zijn er onder Indonesiërs ook 'heethoofden' die het bloed van elke Nederlander wel kunnen drinken.

Uiteindelijk komt men uit bij Linggadjati, een dorpje in de bergen boven de grote havenstad Cheribon, aan de noordkust van Java. Er zijn daar een aantal ruime villa's beschikbaar die in de jaren twintig door de Nederlandse betonfabrikant Van Oss zijn gebouwd. Premier Sjahrir verblijft bovendien regelmatig in een van de villa's.

'Het was een prachtig vakantieoord, maar we hebben er dag en nacht vergaderd,' aldus Piet Sanders.


Bron:
*'Linggadjati' (Andere Tijden)

• Personenoverzicht