Soldaten in jeep

Het is en blijft voor mij een feestje om naar het Instituut voor Beeld en Geluid te lopen en archief te bekijken. Zelfs van films die ik al vaker heb gezien krijg ik geen genoeg. Zo is er een film die in 1947 gemaakt is voor vermoedelijk de Legervoorlichtingsdienst. De titels aan het begin zijn verloren gegaan en daarom heeft de film in de computer de kale vermelding ‘Beelden Pacificatiestrijd op Java’.

Maar het is een hele gelikte productie waarin ‘onze jongens’ op patrouille gaan om de lokale bevolking te beschermen tegen terroristen. Prachtige shots en een terugkerend muziekthema. Dat is afkomstig uit ‘De tovenaarsleerling’ van componist Dukas. Ach, wat zou ik graag aan de maker van deze film willen vragen wat of hij een bedoeling had met deze keuze.

Leuk om te zien is ook het fragment waarin koningin Wilhelmina bij haar terugkeer in Nederland, in maart 1945, nog eens extra poseert voor de camera’s. Het gebeurt in het grensdorpje Eede in Zeeuws-Vlaanderen, eindredacteur Ad van Liempt heeft me er op gewezen.

In het dorp hebben de mensen de grens gemarkeerd met een witte streep – die is gemaakt met meel, weten we uit een later gepubliceerd dagboek. En de koningin is zo druk met handen schudden dat ze de grens al over is voor ze het weet.

Dat kan natuurlijk niet, dit historische moment moet wel vereeuwigd worden. In een volgend shot zie je dat de koningin weer een paar stapjes terug is en keurig poseert bij de streep. Dat zagen de bioscoopbezoekers van toen trouwens niet.

Het heen en weer lopen is pas duidelijk geworden nadat een van de archivarissen van de filmafdeling van de Rijksvoorlichtingsdienst alle stukjes film die er waren over de terugkomst van Wilhelmina bij elkaar heeft gezet. Lof daarom voor al die nauwgezet werkende archivarissen van Nederland die er voor zorgen dat de geschiedenis zo goed mogelijk bewaard blijft.

Gerda Jansen Hendriks