Op 21 april 2009 hield Ad van Liempt, eindredacteur van De Oorlog, een lezing in het Verzetsmuseum in Amsterdam over de tv-serie De Oorlog.

tekst-lezing-de-oorlog-websiteversie

Voor de hele tekst, klik op bovenstaande link.

Uit de lezing:

“Als op 25 oktober aanstaande de eerste aflevering van de televisieserie De Oorlog op Nederland 2 van start gaat, zal het bijna twintig jaar geleden zijn dat de vorige megaproduktie over dat onderwerp op het scherm kwam, de remake van De Bezetting, gepresenteerd door Pier Tania.

Twintig jaar – een mooi interval voor een nieuwe poging. De Oorlog, heet de serie dus, er zijn negen afleveringen (tegen 21 destijds) en de presentator heet Rob Trip.

Waarom zijn we er opnieuw aan begonnen? Wat gaan we doen en waarom en hoe? En wat kwamen we zoal tegen aan problemen, dilemma’s en vooral: mooie dingen. Daarover zal ik u vanmiddag uitvoerig bijpraten.”

[...]

“In welk opzicht wijkt De Oorlog nu af van de twee versies van De Bezetting van Loe de Jong.

Op de eerste plaats heeft De Oorlog niet naar volledigheid gestreefd. Waar De Jong 21 afleveringen aan de oorlog besteedde, hebben wij er zeven ter beschikking.

Dat noopt tot keuzes. We hebben dus nogal wat aspecten van de oorlog moeten laten liggen. Daar zal zeker kritiek op komen, want over elke keuze is discussie mogelijk.

In het algemeen denk ik dat we geprobeerd hebben aandacht te besteden aan de ervaringen en belevenissen van gewone mensen. Daarbij is de aandacht voor de militaire aspecten van de oorlog enigszins op de achtergrond gekomen.

Een belangrijk verschil is dat we ook mensen aan het woord laten komen die bij De Jong op de zwarte lijst stonden: voormalige NSB’ers, mensen die in Duitse dienst getreden zijn.

De overwegingen van De Jong delen wij niet – motieven van wat we tegenwoordig daders en omstanders noemen zijn zeker zo interessant als de overwegingen van verzetsmensen of de ervaringen van overlevenden en nabestaanden.

Verder hebben we gekozen voor een combinatie van een chronologische en een thematische aanpak. Zo hebben we een gehele aflevering gewijd aan economische aspecten van de tweede wereldoorlog, van de ongekende economische groei in het begin, tot de rol van de bunkerbouwers en het lot van de tewerkgestelden in Duitsland. Dat zijn zeker andere accenten dan we bij De Bezetting vinden.

In algemene zin proberen we ook oog te hebben voor de normaliteit van de oorlog, voor het gegeven dat voor veel mensen het leven gewoon doorging en dat in sommige delen van het land de oorlog lange tijd nauwelijks voelbaar was,

Voorts hebben we geprobeerd weg te blijven uit de klassieke goed-fout-oordelen en uit het geijkte schema van collaboratie en verzet. Dat valt niet mee – het zit ons in de genen, maar we hebben geprobeerd ons zoveel mogelijk van morele appreciaties te onthouden en die over te laten aan de kijker. Daar horen ze thuis.

In de aflevering over de oorlog in voormalig Nederlands Indië ligt een duidelijk accent op de betekenis van die periode voor de versnelling in het dekolonisatieproces.

We proberen duidelijk te maken dat de oorlogssituatie daar niet los gezien kan worden van de geopolitieke ontwikkelingen in dat deel van de wereld in die periode – de verschuiving van het machtsevenwicht ten koste van de oude koloniale machten.”