Wat een reacties zijn er op De Oorlog gekomen! Langs allerlei wegen bereikten de boodschappen ons, e-mail, telefoon, en ook een aantal brieven en kaartjes. Sommige reacties kwamen binnen via andere omroepen en werden door de VARA, VPRO of zelfs de NCRV doorgestuurd naar de NPS.

Uit het hele land, maar ook van daar buiten, uit Schotland, Canada, Amerika en Australië, kregen we te horen wat mensen van De Oorlog vinden.

Dat is heel fijn, want televisie was vroeger vooral een één-richtingsverkeer-medium: je zendt iets uit en hoort vervolgens meestal niet hoe het is aangekomen. Maar dat horen we nu dus wel!

We kregen mails van mensen die familieleden herkenden op bewegend beeld of historische foto’s, of hun ouderlijk huis. Deze beelden zijn daardoor soms aan te vullen met nieuwe informatie. Mensen belden met hun eigen herinneringen uit de oorlog, dat ze die herkenden in de serie, of soms juist niet.

Een meneer stuurde nog onbekende foto’s van de schietpartij op de Dam op 7 mei 1945, een mevrouw vertelde ons over haar tijd als Nederlands meisje in vooroorlogs Berlijn en hoe haar hele klas in de ban was van Hitler, een meneer belde om opnieuw in contact te komen met iemand die in De Oorlog werd geïnterviewd en die hij uit het oog was verloren.

Een joods identiteitsbewijs dat we in aflevering 2 tonen, bleek een aanvulling te zijn op een groot familie-onderzoek, en ik sprak met mensen die zelf herinneringen hebben aan de Hongerwinter, onderduik en het dagelijks leven tijdens de bezetting.

Veel mensen zijn bezig met eigen onderzoekingen en kunnen met materiaal en bronnen uit onze serie weer verder, dat is natuurlijk ook geweldig. Zo komt er een geheel op zichzelf staand onderzoek over de bunker op Schiermonnikoog waar wij gefilmd hebben voor aflevering 4.

Een overdonderende meerderheid van de reacties was zeer enthousiast en positief over de serie, we zaten hier soms met rode wangen van de vele complimenten. Heel bijzonder vind ik dat bovendien, wanneer mensen de moeite nemen om je even te laten weten dat ze het mooi vonden.

Als je een klacht hebt over een aflevering, ben je veel gemotiveerder om dat te melden en duik je achter de computer of klim je in de pen. Als je het mooi vond, ga je tevreden naar bed en horen de tv-makers dat dus niet. Maar nu wel!

Ook bereikten ons veel reacties over onderwerpen die niet (genoeg) in de serie aan bod kwamen, zoals het bombardement op Middelburg en de koopvaardij in oorlogstijd.  Maar televisie maken is keuzes maken – vaak moeilijke keuzes. We kunnen eenvoudigweg niet alles kwijt in 9×50 minuten.

De website en het boek vormen daarom mooie aanvullingen op de serie. En met sommige onderwerpen en verhalen kunnen wellicht onze collega’s van Andere Tijden nog aan de slag.

Ook werden er fouten gemeld, waarvoor we heel dankbaar zijn. Ondanks grote zorgvuldigheid is er toch een aantal foutjes in de serie geslopen. De ergste is misschien dat we Reinhard Heydrich tot twee keer Richard hebben genoemd. Daar hebben – zeer terecht – veel mensen op gereageerd. We proberen het nog te veranderen voor komende herhalingen en melden deze fouten op de website.

Veel mensen hebben thuis nog mooie foto’s, dagboeken en brieven uit de oorlog liggen. Geweldig, er valt nog zoveel bijzonders te ontdekken! Brieven van iemand vanuit de Arbeidsinzet, die het in Duitsland, in tegenstelling tot wat de algemene ervaring is, erg naar zijn zin had, of een dagboek uit een kamp voor militaire krijgsgevangenen.

Erg interessant allemaal, en heel welkom als informatie. Blijft u dus vooral mailen als u iets moois vindt, zoals foto’s, brieven of misschien zelfs film!

We verzamelen als omroep echter niet zelf materiaal, daarom verwijzen we vaak door naar de instanties waar we veel mee hebben samengewerkt en waar het materiaal goed op zijn plek zou zijn, zoals regionale en provinciale archieven en natuurlijk het NIOD en het Joods Historisch Museum.

Voor meer informatie over hoe zo iets gaat: materiaal afstaan aan een archief, klik hier.

Suzanne Hendriks, redactie De Oorlog